Ymunwch â ni yn Archifau Gwent ddydd Llun 15 Rhagfyr am fore yn archwilio hanes Gwaith Dur Glynebwy. Yna bydd cyfle i weld ffilmiau’r archif o Lynebwy a'r Gwaith Dur gan ein partneriaid yn Archifau Darlledu Cymru (Llyfrgell Genedlaethol Cymru).

Join us at Gwent Archives on Monday 15 December for a morning exploring the history of Ebbw Vale Steelworks. There will then be the opportunity to view archive footage of Ebbw Vale and the Steelworks from our partners at the Wales Broadcast Archives (National Library of Wales).

Equal Pay Act 1970, Sex discrimination Act 1975 and Race Relations Act 1976. Women’s Archive Wales want to understand more about the impact of these legislations on women in Wales. Contact Ffion Fielding, by emailing [email protected], before 15th December 2025.

Deddf Cyflog Cyfartal 1970, Deddf Gwahaniaethu ar sail Rhyw 1975 a Deddf Cysylltiadau Hil 1976. Mae Archif Menywod Cymru eisiau deall mwy am effaith y ddeddfwriaeth hon ar fenywod yng Nghymru. Cysylltwch â Ffion Fielding, [email protected], cyn 15 Rhagfyr 2025.

Mae heddiw yn #DiwrnodTeledurByd – cyn bo hir byddwch yn gallu gweld ffilm, fideo a sain wedi'u digido o Archif Darlledu Cymru yng Nghornel Clipiau Archif Gwent ei hun! I gael gwybod mwy, beth am ymuno â ni yn ein digwyddiad rhad ddydd Llun 15 Rhagfyr am fore yn archwilio hanes Gwaith Dur Glynebwy.

Today is #WorldTelevisionDay – soon you will be able to view digitised film, video and audio from the Wales Broadcast Archive at Gwent Archive’s very own Clip Corner! To find out more, why not join us at our event on Monday 15 December for a morning exploring the history of Ebbw Vale Steelworks.

Mae heddiw yn #DiwrnodPlantyByd. Mae cipolwg diddorol ar fywydau plant yng Ngwent i'w weld yn llyfrau Carchar y Sir ym Mrynbuga, gyda lluniau o blant yn cyflawni troseddau, dwyn eitemau fel dillad, bwyd a hyd yn oed hwyaid, yn bennaf!

Today is #WorldChildrensDay. An interesting insight into the lives of children in Gwent, can be seen in the Usk County Gaol books with photos of children committing crimes, mostly theft of items such as clothing, food and even ducks!

Roedd Corfforaeth Datblygu Cwmbrân, a gafodd ei chynllunio fel cymuned hunangynhwysol, yn cyfuno cartrefi, swyddi, ysgolion, siopau a mwy. Yn y casgliad trawiadol hwn, mae gennym nifer fawr o ffotograffau o'r tai a adeiladwyd, yn dangos sut oeddent yn edrych tu allan a thu mewn.

Designed as a self-contained community, the Cwmbran Development Corporation combined homes, jobs, schools, shops and more. In this impressive collection, we have a large number of photographs of the houses which were built.

On this day, in 1897, Aneurin Bevan was born in Tredegar. In an entry from, 31st May 1918 Bevan appears for being a conscientious objector during the First World War.

Ar y diwrnod hwn, ym 1897, ganed Aneurin Bevan yn Nhredegar. Mewn cofnod ar 31 Mai 1918 mae Bevan yn ymddangos, am fod yn wrthwynebydd cydwybodol yn ystod y Rhyfel Byd Cyntaf.

Wedi ei eni yn Ionawr 1919 a’i fagu ym Mrynmawr, aeth Roy Francis ymlaen i fod yn un o hyfforddwyr gorau Rygbi’r Gynghrair a’r prif hyfforddwr proffesiynol du cyntaf ym Mhrydain Fawr. Roedd yn byw yn King Street gyda’i rieni, Lionel a Rebecca, ac aeth i Ysgol Fabanod Brynmawr yn 1922.

Born in January 1919 and raised in #Brynmawr, Roy Francis went on to become one of Rugby League’s greatest coaches and the first black professional head coach in Great Britain. Living along King Street with his parents Lionel and Rebecca, he attended Brynmawr Infants School in 1922.

Wythnos Cau 2026 - Byddwn ar gau o 26ain Ion tan 1af Chw er mwyn gweithio ar ein casgliadau. ~~~~ Closure Week 2026 - We will be closed 26th Jan to 1st Feb to work on our collections.

O ddydd Mawrth 06 Ionawr, bydd Archifau Gwent nawr ar agor ddydd Mawrth, Dydd Mercher, Dydd Iau o 09:30am tan 4:30pm. ~~~~ From Tuesday 06 January, Gwent Archives will now be open Tuesday, Wednesday, Thursday from 09:30am to 4:30pm.

Interesting in neurodivergent and disabled accessibility, archives and heritage, or both? Last day to register for "Accessing Archives and Collections: Disability, Neurodivergence, Chronic Illness" (free online symposium, 17th and 18th November)!

Heddiw rydym yn cofio'r dynion a'r menywod hynny o Went, a gollodd eu bywydau wrth ymladd. Cafodd enw’r diwrnod a gyflwynwyd yn wreiddiol fel Diwrnod y Cadoediad ym 1919, ei newid i Ddiwrnod y Cofio ar ôl yr Ail Ryfel Byd.

Today we remember those men and women of Gwent who have lost their lives in combat. Initially introduced as Armistice Day in 1919, the name was changed to Remembrance Day after the Second World War.

In 1887, a large beacon or bonfire was built upon the Twmbarlwm above Risca to celebrate the Jubilee of Queen Victoria. This fantastic photo shows a large group of men, women and children standing on and around the beacon.

Ym 1887, adeiladwyd goleufa ar y Twmbarlwm uwchben Rhisga i ddathlu Jiwbilî’r Frenhines Fictoria. Mae'r llun gwych hwn yn dangos grŵp mawr o ddynion, menywod a phlant yn sefyll ar yr oleufa ac o’i chwmpas.

On the 4th November 1839, John Frost, Zephaniah Williams and William Jones led thousands of men to Newport. Arriving at the Westgate Hotel at 9.30am, they were greeted by Thomas Phillips (Mayor of Newport) and soldiers from the 45th Regiment of Foot. A brief bloody battle broke out. #OnThisDay

Ar y 4ydd o Dachwedd 1839, arweiniodd John Frost, Zephaniah Williams a William Jones filoedd o ddynion at Gasnewydd. Ar ôl cyrraedd Gwesty’r Westgate am 9.30am, daethant wyneb yn wyneb â Thomas Phillips (Maer Casnewydd) a milwyr o’r 45ain Catrawd. Cafwyd brwydr waedlyd fer.

Calan Gaeaf hapus! Mae gan ein siroedd lleol - Blaenau Gwent, Torfaen, Sir Fynwy, Caerffili a Chasnewydd - lawer o atgofion brawychus ar gadw. Edmund Jones mai’r ardal hon oedd â’r nifer mwyaf o ysbrydion a thylwyth teg yng Nghymru i gyd!

Happy Halloween! Our local counties of Blaenau Gwent, Torfaen, Monmouthshire, Caerphilly and Newport hold a lot of spooky memories. Edmund Jones claimed this area held the most spirits and fairies across Wales!

On this day, in 1963, Newport RFC beat the New Zealand All Blacks. It was a momentous achievement with the All Blacks winning 35 games in their tour and their only loss being against Newport RFC at Rodney Parade!

Ar y diwrnod hwn, ym 1963, curodd Clwb Rygbi Casnewydd Grysau Duon Seland Newydd. Roedd yn dipyn o gamp. Roedd y Crysau Duon wedi ennill 35 gêm ar eu taith, gan golli un gêm yn unig, yn erbyn Clwb Rygbi Casnewydd yn Rodney Parade!

In the months prior to D-Day, the 320th Barrage Balloon Battalion was stationed in and around the Pontypool area between February and May 1944. Unfortunately, we have very little evidence of their experiences within our collections – but for a small number of articles in the Pontypool Free Press.

Yn ystod y misoedd cyn Dydd-D, lleolwyd 320ain Bataliwn Balŵn Morglawdd yn ardal Pont-y-pŵl a'r cyffiniau rhwng Chwefror a Mai 1944. Yn anffodus, prin iawn yw'r dystiolaeth sydd gennym o'u profiadau yn ein casgliadau - ond mae nifer fach o erthyglau yn y Pontypool Free Press.

CLOSING DATE TOMORROW!

DYDDIAD CAU YFORY!

The real clincher of his social status was when he became master of the local hunt

Ym mis Ionawr 1818, cafodd Nathaniel Wells ei wneud yn siryf Sir Fynwy a daeth yn siryf Du cyntaf ym Mhrydain, y tro cyntaf yn hanes. Ref: D412/53 (1804)

In January 1818, Nathaniel Wells made history when he was made sheriff of Monmouthshire and became Britain’s first Black sheriff. #BlackHistoryMonth Ref: D412/53 (1804)

Yn dilyn dyrchafiad mewnol yn ddiweddar, mae Archifau Gwent yn dymuno penodi Archifydd Ymgysylltu â'r Gymuned i swydd barhaol. Am ragor o wybodaeth am y rôl, ac i ymgeisio am y swydd, gweler Bwrdeistref Sirol Torfaen Chwilio swydd: buff.ly/Ic1PU5w Y dyddiad cau yw 24 Hydref 2025.

Following a recent internal promotion, Gwent Archives is looking to appoint a Community Engagement Archivist on a permanent basis. For more information about the role, and apply to the post, please see the Torfaen County Borough Job Search: buff.ly/hYuRuN0. The closing date is 24 October 2025.

Ar y diwrnod hwn, ym 1905, ganwyd Arthur Edwin Stevens ym Mhanteg, Sir Fynwy. Daeth ei gymhorthion clyw yn adnabyddus ac fe'u gwisgwyd gan bobl fel Winston Churchill.

On this day, in 1905 Arthur Edwin Stevens was born in Panteg, Monmoutshire. His hearing aids became well-known and were worn by people such as Winston Churchill.

Don’t forget that this month we will have our talk on ‘Exploring Mental Health Records’ on Monday 20 October, at 1pm. Please be aware that this talk may contain some upsetting language. Taking place at Gwent Archives, you can book your place at [email protected]

Peidiwch ag anghofio y byddwn ni’n cynnal ein sgwrs am ‘Archwilio Cofnodion Iechyd Meddwl’ ddydd Llun, 20 Hydref am 1pm. Dylech fod yn ymwybodol y gallai’r sgwrs yma gynnwys iaith a allai peri gofid. Bydd yn digwydd yn Archifau Gwent a gallwch gadw lle trwy [email protected]

If you were to look through the Monmouth parish records, you would find an entry for an Andrew Davis and Joseph Monmouth. Both baptised in August 1763, each man is described as “a Black belonging to Mr Price.” 1/2 #BlackHistoryMonth

Pe baech chi'n edrych trwy gofnodion plwyf #Trefynwy, byddech chi'n dod o hyd i gofnod ar gyfer Andrew Davis a Joseph Monmouth. Bedyddiwyd y ddau ym mis Awst 1763, ac mae pob dyn yn cael ei ddisgrifio fel "Dyn du sy'n eiddo i Mr Price." 1/2 #BlackHistoryMonth

Gwent Archives needs your help! Over the last few months we have been working with the 'Divergent Minds in the Archives' project. Led by a group of neurodivergent humanities academics and over the course of a series of workshops, a guide has been produced for visiting Gwent Archives.

Mae angen eich help ar Archifau Gwent! Yn ystod y misoedd diwethaf, rydyn ni wedi bod yn gweithio gyda phrosiect Meddyliau Niwrowahanol yn yr Archifau'. Dan arweiniad grŵp o academyddion dyniaethau niwrowahanol a thrwy gyfres o weithdai, cynhyrchwyd canllaw ar gyfer ymweld ag Archifau Gwent.

On this day in 1842, the Newport Town Dock was opened. The much larger, Alexandra Docks were then built in 1875 – still functioning today as Newport’s dock. The Town Dock was ultimately closed, and filled in, in 1930.

Ar y diwrnod hwn ym 1842, agorwyd Doc Tref Casnewydd. Yna, adeiladwyd Dociau Alexandra ym 1875. Roeddent yn llawer mwy o faint ac maen nhw’n dal i weithredu heddiw fel doc Casnewydd. Caewyd Doc y Dref yn y pen draw, a chafodd ei lenwi, ym 1930.

Yn dilyn dyrchafiad mewnol yn ddiweddar, mae Archifau Gwent yn dymuno penodi Archifydd Ymgysylltu â'r Gymuned i swydd barhaol. Am ragor o wybodaeth am y rôl, ac i ymgeisio am y swydd, gweler Bwrdeistref Sirol Torfaen Chwilio swydd: buff.ly/Ic1PU5w Y dyddiad cau yw 24 Hydref 2025.

Following a recent internal promotion, Gwent Archives is looking to appoint a Community Engagement Archivist on a permanent basis. For more information about the role, and apply to the post, please see the Torfaen County Borough Job Search: buff.ly/hYuRuN0. The closing date is 24 October 2025.

In 1986, Islwyn Borough Council decided to award Islwyn MP Neil Kinnock and jailed South African Anti-Apartheid campaigner Nelson Mandela and his wife, Winnie, the Freedom of the Borough ‘as persons of distinction and in recognition of such by residents of the Borough of Islwyn’. Ref: Acc6809

Yn 1986, penderfynodd Cyngor Bwrdeistref Islwyn rhoi Rhyddfraint y Fwrdeistref i AS Islwyn, Neil Kinnock a’r ymgyrchydd gwrth-Apartheid o Dde Affrica, Nelson Mandela a’i wraig, Winnie, fel ‘pobl nodedig ac mewn cydnabyddiaeth o hynny gan drigolion Bwrdeistref Islwyn’. Ref: Acc6809