Tua diwedd Tachwedd 1606 cychwynnodd cyfnod rhewllyd eithriadol. Yn ôl y cofnod hwn (ar y chwith) gan John Jones Gellilyfdy yn 1607, rhewodd afonydd Conwy, Dyfrdwy, Tafwys a Llyn Tegid; bu farw nifer o anifeiliaid a bu gostyngiad sylweddol yn niferoedd rhai adar, fel y fwyalchen a’r fronfraith.

Gair y dydd: DYFALBARHAD geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html..., sef y dygnwch sydd yn ambell un i barhau neu i ddal ati gyda rhyw orchwyl, pan fo'r rhan fwyaf o'u cwmpas wedi rhoi'r gorau iddi.

Gair y dydd: geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... Ar ôl i ni newid yr awr yn sgil troi’r clociau’n ôl nos Sadwrn, bydd hi’n NOSI yn gynt bob dydd nes cyrraedd diwrnod byrraf y flwyddyn, tua 21 Rhagfyr. Un cysur fydd yr awr ychwanegol a gawn yn y gwely fore Sul nesaf!

Croeso cynnes i Gyfeillion hen a newydd! Cysylltwch â [email protected] os hoffech fwy o wybodaeth #CyfeillionGPC

Gair y dydd: GORWEL, geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... Un o nifer fawr o fathiadau llwyddiannus gan y geiriadurwr William Owen Pughe (tua 1800). Englyn Dewi Emrys i'r gorwel: Wele rith fel ymyl rhod - o'n cwmpas, Campwaith dewin hynod: Hen linell bell nad yw'n bod Hen derfyn nad yw'n darfod.

Beth yw'ch gair chi am slefren fôr neu bysgodyn jeli? Cont fôr oedd gair Lewis Morris (1754) a cheir Cont goch gan Edward Lhuyd (1684). Ond yr enw hynaf sydd gennym yn Gymraeg yw BLOBYS gan John Jones Gellilyfdy (1632). #GeirfaurFflyd @geiriadur.bsky.social

Braf ymweld â @scs-dias.bsky.social yn Nulyn ddoe, a chwrdd ag ambell un a fu yn yr Ysgol Haf yno yn 1984. Hawdd cofio'r flwyddyn gan ein bod i gyd yn cofio'r ddaeargryn, 5.4 ar raddfa Richter. Roedd ei chanolbwynt yn Llithfaen. cy.wikipedia.org/wiki/Daeargr...

Gair y dydd: pyngo ‘tyfu’n glystyrau, cynhyrchu’n doreithiog (am goed ffrwythau, &c.), bod yn drwmlwythog (â ffrwythau)’ www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html.... Ceir sawl amrywiad llafar ar y gair, e.e. pingo (Ceredigion a’r De), plyngad (Cwm Rhondda), plingo a byngad (Ceredigion).

Gwrandewch ar Catrin Huws, un o Olygyddion Cynorthwyol y Geiriadur, yn trafod rhai o'r geiriau 'newydd' sydd wedi'u cyhoeddi yn ddiweddar ar 'Dros Frecwast' ar BBC Radio Cymru y bore 'ma (www.bbc.co.uk/sounds/play/... gan ddechrau tua 55:40 munud drwy'r rhaglen).

⚠️ Seminar announcement: in semester 2 of the new academic year (Feb-May 2026), I will be teaching a 𝐒𝐞𝐦𝐢𝐧𝐚𝐫 𝐨𝐧 𝐀𝐧𝐜𝐢𝐞𝐧𝐭 𝐂𝐞𝐥𝐭𝐢𝐜 𝐋𝐚𝐧𝐠𝐮𝐚𝐠𝐞𝐬 (SG648) in the Dept. of Early Irish (@ceilteachomn.bsky.social) at Maynooth University. Guests from outside are very welcome. More info ⬇️

@geiriadur.bsky.social @cambriansarch.bsky.social @yganolfangeltaidd.bsky.social

Gair y dydd: BRICYLL geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... a fathwyd gan William Owen Pughe (1793) ar ôl teimlo bod diffyg gair Cymraeg amdano. Bu'n fathiad llwyddiannus! Cysylltwch os oes gennych chithau awgrym am eiriau newydd, ar ôl teimlo #dylaifodgairamhyn. Cawn eu trafod yn yr Eisteddfod!

Gair y dydd: rhuddygl geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html..., llysieuyn poethlym ei flas a ddefnyddid gynt mewn meddyginiaethau. Radish geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... yw’n gair arferol heddiw, ond enwau eraill gynt oedd rhaddig, rhodri, rhadicl – y cyfan yn perthyn i’r Lladin radix, radic- ‘gwreiddyn’

Cyfarchion o Ffrainc! @prosiectmyrddin.bsky.social

Gair y dydd: LETUS www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html..., ein gair arferol am ddail salad. Mwy cyffredin ers talwm oedd www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... GWYLAETH. Cyfeiria’r ddau enw at natur laethog y dail – LETUS yn tarddu yn y pen draw o’r Lladin lactūca ‘llaethog’ a llaeth yn ail elfen gwyLAETH

🚨 Celtica is now available open-access! This is the result of painstaking work going on behind the scenes since 2022. Issues 33 to 36 (2021–24) are now online, and future issues will appear online & in print. We will also digitize the back issues of the journal. 🔗 journals.dias.ie/index.php/ce...

CAA Eisteddfod Lecture 16.30 Wednesday 6th August, 2025 (by Ann Parry Owen). Join us for our annual Welsh-language lecture on the Maes at Wrexham on the fascinating word-lists created in 1632͏-3 by the manuscript copier John Jones of Gellilyfdy, Flintshire.

Darlith Cymdeithas Hynafiaethwyr Cymru yn yr Eisteddfod (gan Ann Parry Owen) 16.30 Mercher 6ed Awst, 2025 yn Wrecsam – ymunwch â ni am ddarlith ddifyr ar y rhestrau geiriau rhyfeddol a luniodd y copïwr llawysgrifau John Jones, Gellilifdy, Sir y Fflint.

Diolch i’r Athro Ann Parry Owen am ddarlith O’Donnell arbennig iawn wythnos ddiwethaf. Gallwch wylio recordiad ar ein sianel YouTube @collen105.bsky.social @geiriadur.bsky.social youtu.be/cN8j9KZS-Dc

🎙️ Episode 1 of Ní hansae is out now!! Listen on Apple Podcasts, Spotify or your browser (www.dias.ie/series/ni-ha...), or watch on YouTube (youtu.be/HlHNUIfo8Co) 🎧 ➡️ Prof. Ruairí Ó hUiginn tells us all about the School of Celtic Studies @dias.ie! He also announces some pretty cool news 👀

Gair y dydd: GEIRIADUR www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... gair sy'n digwydd am y tro cyntaf yng ngeiriadur anferth Lladin-Cymraeg Thomas Wiliems o Drefriw (1604-7) ac a fathwyd ganddo ef. Treuliodd ei oes gwaith yn copïo hen destunau o lawysgrifau gan gasglu tystiolaeth ar gyfer ei eiriadur

Job alert: 10-month position as Lecturer/Assistant Professor in the Maynooth School of Celtic Studies! Please note: The closing date for applications is 𝟏𝟖 𝐉𝐮𝐧𝐞; I will have the error on the website corrected ASAP.

Bydd Ann Parry Owen (un o Olygyddion Hŷn GPC) yn trafod ei gwaith yn trawsgrifio geiriadur Thomas Wiliems (1604-7) ar raglen Dei Tomos ar Radio Cymru nos yfory am 18:00 (neu gallwch wrando nawr ar y recordiad hwn: bbc.co.uk/sounds/play/... )

Gair y dydd: HOYWDO gorchudd (to) hardd (hoyw) www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... Hen air cyfansawdd a ddefnyddiodd Dafydd ap Gwilym i ddisgrifio gorchudd hardd o wlith, a gair perffaith i ddisgrifio’r carped hyfryd hwn o lygaid y dydd, ger swyddfeydd GPC heddiw.

"Peidiwch â siarad fel cawod o genllysg o amgylch ei glustiau yn barhaus" a "cofiwch fod caniatâd i ddynion rwgnach am goleri eu crysau". Cyngor i ferch ar fin priodi (Y Gymraes, 1850).

📢Darlith O’Donnell 2025 O’Donnell Lecture 🗓05/06/25 🕔5.00pm 📍@LLGCymru & Zoom 🗣Ann Parry Owen ‘Geiriadur i gadw'r iaith yn dragywydd: Thomas Wiliems (1545/6͏–c.1622) a geiriadur hanesyddol cyntaf y Gymraeg’ 🎧Welsh language lecture with translation. @collen105.bsky.social @geiriadur.bsky.social

Gair y dydd: banadl www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... "Melynach oedd ei phen na blodau y banadl" - disgrifiad awdur y chwedl ganoloesol Culhwch ac Olwen o harddwch trawiadol Olwen. Llyfr Coch Hergest, Jesus 111, 204r, yn Digital Bodleian, digital.bodleian.ox.ac.uk

MORGI MAWR - yr enw Cymraeg ar y siarc (Lamna nasus) a fu'n ymweld ag Aberystwyth yn ddiweddar. Mae'n debygol fod yr enw Saesneg PORBEAGLE yn dod o'r iaith Gernyweg: o porth + bugel, felly "bugail y porthladd / harbwr'.

Enw arall ar Fai oedd Cyntefin "dechrau haf". Mehefin yw canol haf, Gorffennaf yw gorffen-haf. Gwnewch y gorau o bob diwrnod braf! Cyntefin ceinaf amser: Dyar adar, glas calledd. (Llyfr Du Caerfyrddin, 12ganrif) (=Mai yw'r amser harddaf: Yr adar yn soniarus a'r llwyni'n wyrdd)

Esboniad Thomas Evans, Hendreforfudd, Glyndyfrdwy, o sut mae'r eclips yn gweithio - Peniarth 187 ysgrifennwyd 1596 @ArchifauLLGC @llawysgrifau #hoffysgrifydd

Gair y dydd: tafod www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... Yn ogystal â'r organ yn y geg sy’n anhepgor ar gyfer siarad a blasu, gall gyfeirio hefyd at iaith a geiriau. A fyddwch chi’n rhoi ‘pryd o dafod’ i rywun weithiau, yn dweud y drefn wrthynt?

Folúntas - Vacancy Comhaltacht Uí Aimhirgín - Bergin Fellowship Comhaltacht 5 bliana í seo do thaighdeoir i dtús a réime This is a 5-year fellowship for an early-career researcher. Tuilleadh eolais - Details: www.dias.ie/bergin-fello... #DIASdiscovers

What do Ogam-Irish MUCOI, Old Irish moccu "belonging to the kin-group" and the Pictish boar from Dores have to do with each other? Read it all up in my OG(H)AM-project blog for April 2025: ogham.glasgow.ac.uk/index.php/20...

The Manuscript of the Week is a 15th C compilation of medical treatises, RIA MS 23 P 10 (iii). The scribe has used a selection of whimsical line fillers & run-over symbols to enhance the "mise-en-page". Read more & see the @diasdublin.bsky.social digital copy here: isos.dias.ie/RIA/RIA_MS_2...

The LEIGHEAS project @maynoothuniversity.ie @muahi.bsky.social is thrilled to be co-hosting this workshop in Cambridge next June with the excellent eDIL: Dictionary of the Irish Language team! Links to the programme, abstracts and registration now live: ahi.maynoothuniversity.ie/mind-materia...

How medieval Irish poet was exiled Conchobhar Ruadh Mac Con Midhe because of satire. By Gordon Ó Riain @diasdublin.bsky.social @researchireland.bsky.social www.rte.ie/brainstorm/2...

Gair y dydd: uchelwydd www.geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... a welir yn tyfu'n sypynnau blêr yn uchel mewn coed - yn edrych braidd fel nythod brain o bell! Mae nifer o enwau arno yn y Gymraeg - gwyglys, uchelfar, pren awyr, ac ati. Beth yw eich gair chi?

Braint oedd cael ysgrifennu teyrnged yn @CylchgrawnBarn i Iestyn, un a fu'n gyfaill a chyd-weithiwr mor hoff gan bawb ohonom yn y @Ganolfan a'r @geiriadur.

Dyma fi wedi cyflawni dymuniad Catharine Pugh, a meddwl amdani! 🌟 Tybed pwy oedd hi?

New volume of Pertita Vol. 35 (2024) www.brepolsonline.net/toc/perit/20... @brepols.bsky.social @medivalist.bsky.social @elvabjohnston.bsky.social

@susiedent.com I struggled to find an English word for these, "posts under the sun" in Welsh - a sign of imminent rain (so they say!). Any ideas? Diolch!

Interested in working with us on The Place-Names of #Herefordshire? We're recruiting a Research Assistant! Fixed term, full- or part-time. Closing date 14 March. Please share widely. #academicsky #medievalsky jobs.nottingham.ac.uk/Vacancy.aspx...

Gair y dydd: croeso'r gwanwyn geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html... Enw hyfryd a theilwng iawn ar y cennin Pedr, sy'n serennu o flaen y Llyfrgell a'r Ganolfan y bore 'ma. Mae enwau eraill ar y blodyn yn cynnwys daffodil, blodau Mawrth, tomdili, menig euron a'r lili bengam. Pa enwau sy'n gyfarwydd i chi?

13 March, the John Bannerman Memorial Lecture at the University of Edinburgh will be given by Prof Deborah Hayden (Maynooth). Details 👇 www.eventbrite.co.uk/e/john-banne... #histmed #GaelicHistory #MedicalHumanities #CelticStudies #LámhscríbhinníGaeilge

The M we chose as the logo for the Myrddin Project comes from a collection of calligraphic letters that John Jones of Gellilyfdy made in 1640 "o lyfreu dierth" (from foreign books - Italian perahps?). Please let me know if you know anything about their style etc. @prosiectmyrddin.bsky.social

Daw'r M a ddefnyddiwyd gennym yn logo Prosiect Myrddin o gasgliad a wnaeth John Jones Gellilyfdy yn 1640 o lythrennau caligraffig "o lyfreu dierth" (llyfrau o'r Eidal efallai?) Plis gadewch i mi wybod os ydych chi'n nabod yr arddull ac yn gwybod rhywbeth am eu cefndir! @prosiectmyrddin.bsky.social

Join us for Dr Brigid Ehrmantraut's research seminar: "Invasion and influence in medieval Irish battle tales after the Normans". 📅18 March 2025, 13:00 Register here: bit.ly/3CIycNf

Mae’r tîm yn ymgynnull yn Aberystwyth heddiw ar gyfer… 🧙‍♂️ LANSIAD 💻 GWEFAN 📜 MYRDDIN 🪄 Follow this thread for updates on our exciting 🌟WEBSITE LAUNCH🌟 event at @yganolfangeltaidd.bsky.social this afternoon!

Inniu - today Narratives of early British Christianity in Jocelin's Life of St Kentigern and other 12th century texts saims.wp.st-andrews.ac.uk/event/barry-...