21 vragen aan... | Als leadzanger van punkrockband Hang Youth, waar hij bekendheid verwierf met anarchistische nummers als BELASTINGDIENST en JE HAAT GEEN MAANDAG, JE HAAT KAPITALISME, besloot Abel van Gijlswijk zijn unieke stijl en karakteristieke taal in een boek te verwerken.

Honderd jaar geleden kwamen natuurkundigen tot een wiskundig model van het gedrag van de allerkleinste deeltjes. Een theorie die nog steeds verbluffend exact is en tegelijkertijd de deur wagenwijd openzet voor het mysterieuze. 👉 buff.ly/2H6n5y6

De Estse Christelijk Orthodoxe Kerk maakt formeel nog altijd deel uit van het Moskouse patriarchaat. Om Russische desinformatiecampagnes in de kiem te smoren, staat deze kerk in Estland nu op de tocht.

Welke verhalen zijn ons in 2025 het best bijgebleven? Op de valreep, en per thema, blikt de redactie terug. Vandaag: Koen Haegens over het ‘nieuws achter het nieuws’: de mooiste reportages, inspirerende profielen en interviews met denkers die helderheid scheppen in de chaos.

Voor het winternummer van @groene.nl schreef ik over Yusuf Islam, the artist formerly known as Cat Stevens. Over zijn bekering zou Bob Dylan destijds hebben gezegd dat hij ‘eindelijk gestopt is met pretenderen een profeet te zijn en begonnen is de Profeet te volgen’. www.groene.nl/artikel/tuss...

Men zegt dat er geen atheïsten in de loopgraven zijn. Oorlog is een tijd van geloof. Dat geldt ook voor de vier miljoen Oekraïense vluchtelingen die sinds de Russische invasie in 2022 elders in Europa bescherming kregen. Mijn bijdrage aan de dubbeldikke @groene.nl. www.groene.nl/artikel/gevl...

Profiel | De tachtigjarige voormalig politiek leidster van Myanmar Aung San Suu Kyi, bejubeld én verguisd, zit sinds de militaire staatsgreep in 2021 gevangen. ‘Het is geen offer maar een keuze.’ buff.ly/bUdn84c

Oorlogen hebben de mensheid ongekende innovaties gebracht, van radar tot het internet. Veel minder beseffen we dat juist vredesopbouw, met dezelfde mobilisatie van middelen en collectieve wil, een vergelijkbare doorbraak zou kunnen forceren bij de grootste problemen van onze tijd.

Essay | Dat Duitsland na de holocaust zijn schuldgevoelens wegdrukte door filosemitisme, liefde voor joden, is bekend. Dit gebeurt nu opnieuw in het Westen, zoals door mensen die zich een valse joodse identiteit toe-eigenen – een subtiele vorm van vernietiging. buff.ly/JWbppyt

OneWorld, Jacobin, Joop: het zijn linkse media die uitgesproken maatschappijkritisch zijn en als activistisch worden bestempeld. Clarice Gargard, die zelf het platform Lilith oprichtte, vraagt zich af wat de rol is van dit soort protestmedia in het Nederlandse medialandschap.

Studenten die problemen hebben met hun ouders, kunnen soms extra stufi krijgen. Maatregelen die de toegang tot deze vorm van studiefinanciering moesten vergroten, blijken weinig effect te hebben. ‘De lat om te bewijzen dat je geen contact met je ouders hebt, blijft hoog.’

Baruch de Spinoza had zo zijn kritiek op het jodendom. Vanwege zijn ‘gruwelijke ketterijen’ werd hij verbannen uit de Portugees-joodse gemeenschap in Amsterdam. Maar maakte de Verlichtingsfilosoof zich ook schuldig aan antisemitisme?

Hoe kun je de persoon vergeven die jou iets vreselijks heeft aangedaan? Alleen door het onacceptabele te accepteren en de dader te vergeven kan een slachtoffer de pijn doorbreken. Maar hoe vergeef je wat onvergeeflijk is? 👉 buff.ly/487v4AC

Best gelezen 2025 | Israëls aanvallen op Iran maken de rode lijn die ook voor de Iraanse oppositie altijd heilig was vloeibaar: buitenlandse inmenging tegen het ayatollahregime is voor velen geen taboe meer. Wat heeft die verandering veroorzaakt?

‘Een onafgemaakt verhaal kun je niet begraven’, schrijft Forugh Karimi in haar roman In mijn ogen draag ik wolken, en dat had ze als psychiater moeten weten, aldus Karimi. Twee psychiaters zijn in haar boek aan het woord: Karimi zelf en haar hoofdpersoon Widá.

De ziekte van Tess van Brakel is niet alleen ongeneeslijk, maar ook onbegrepen. Terwijl buiten het leven doorgaat, ligt zij in bed, gegijzeld door haar ziekte. Haar huisarts kan 'niets voor haar doen' – en dat was het dan. Wat weten we precies over ME? En wat kunnen we wél doen? buff.ly/wQEkORW

'The Kyiv Independent' doet onder een regen van drones en raketten al vier jaar verslag van Oekraïne’s overlevingsstrijd. Daarbij roepen de journalisten ook, juist in oorlogstijd, hun eigen regering ter verantwoording. 👉 buff.ly/kGOuZUS

In 'De ondergang' vraagt Édouard Louis zich af: werd zijn broer ongelukkig door zijn grote dromen, of droomde hij groots omdat hij ongelukkig was? 👉 buff.ly/6KyTy0a

Dakloze moeders die bij de opvang aankloppen, krijgen te horen dat er geen plek voor hen is en dat ze zelf iets moeten regelen. Anders dreigt de gemeente met het afpakken van hun kinderen.

Dat jonge mensen die uitzichtloos psychisch lijden euthanasie kunnen krijgen leidt tot veel controverse onder psychiaters. Hoe terughoudend moeten we zijn bij jonge patiënten?

Oorlogen hebben de mensheid ongekende innovaties gebracht, van radar tot het internet. Veel minder beseffen we dat juist vredesopbouw, met dezelfde mobilisatie van middelen en collectieve wil, een vergelijkbare doorbraak zou kunnen forceren bij de grootste problemen van onze tijd. buff.ly/ulhEZ63

OneWorld, Jacobin, Joop: het zijn linkse media die uitgesproken maatschappijkritisch zijn en door de ‘mainstream’ als ‘activistisch’ worden bestempeld. 👉 buff.ly/kCTmXl2

De tech-wereld droomt van AGI, kunstmatige intelligentie die zelf kan denken. Dit technologische opperwezen zou ons de last ontnemen zelf beslissingen te nemen. Eindelijk smelten we samen met de machine. 👉 buff.ly/Whso4qU

In Kampen beschermen honderden vrijwilligers met een onafgebroken kerkviering al meer dan een jaar de familie Babayants. Een oproep tot medemenselijkheid, hoopvol gericht op de nieuwe regering. ‘Ik voel me verlaten door het CDA.’

In Amerika bewegen radicale ideeën zich in razend tempo naar het politieke midden. Over het intrekken van vrouwenstemrecht bijvoorbeeld, of het omvormen van de VS tot een theocratie. De staat Tennessee ontpopt zich tot broedkamer van deze militante beweging.

Hoe kon een religie die schulden schrapt, bezit wantrouwt en de armen centraal stelt uitgroeien tot ideologisch bondgenoot van het grote geld en de vrije markt? buff.ly/kdcLuEL

Het kabinet-Schoof liet op het terrein van de stikstofproblematiek twee kostbare jaren verloren gaan. De natuurschade loopt op en de bouw blijft vastzitten. Volgens ‘stikstofhoogleraar’ Wim de Vries moeten we ons nu volop richten op uitstootvermindering door de veeteelt.

In Kampen beschermen honderden vrijwilligers met een onafgebroken kerkviering al meer dan een jaar de familie Babayants. Een oproep tot medemenselijkheid, hoopvol gericht op de nieuwe regering. ‘Ik voel me verlaten door het CDA.’ @ivdl.bsky.social

Om Nederland weerbaarder te maken tegen geopolitieke dreigingen heeft Defensie meer ruimte nodig. Dat zorgt onvermijdelijk voor overlast. In Zuid-Limburg weten gedupeerden hoe frustrerend dat kan zijn. ‘Uiteindelijk krijgt Defensie toch altijd gelijk.’ 👉 buff.ly/0ct8Bzk

Door jarenlange bezetting, religieuze onderwerping en uiteindelijk de totale vernietiging zou je bijna denken dat Gaza nooit een plek voor kunst, muziek, wetenschap en engagement is geweest. Het tegendeel is waar. 👉 buff.ly/1nNwYWy

Naast de onverbiddelijke God is er ook een God die veel minder nauw omschreven is, die alle dogma’s heeft losgelaten en staat voor het hogere. Het verlangen naar die God groeit in het Westen.

Film | Marja Pruis over ‘Sentimental Value’ van de Noor Joachim Trier. Ook ‘de ergste persoon op aarde’ heeft een broer of een zus die veiligheid biedt, verlossing. 👉 buff.ly/CZ0Bd6p

Ondanks jarenlange kritiek sluit Nederland nog steeds veelvuldig verdachten op in afwachting van hun zaak. Het gaat jaarlijks om dertienduizend mensen – in de toch al overvolle gevangenissen – die meestal niet verdacht worden van moord, doodslag of verkrachting. buff.ly/ysAJkMa

Essay | Het liberalisme doet alsof het zich nergens mee bemoeit, terwijl het 24 uur per dag bezig is met het vormen van de ziel. 👉 buff.ly/SLtS8of

Wat zich deze herfst in de VS ontvouwt, roept ongemakkelijke historische echo’s op. Net als in het najaar van 1938 in nazi-Duitsland wordt een beleid van massadeportaties vergezeld door groeiende binnenlandse repressie en een steeds agressievere blik naar buiten. buff.ly/o612zZu

Vrouwen krijgen vaker de diagnose ADHD; waarna velen elkaar opzoeken tijdens ‘cirkel-bijeenkomsten’. Wat hebben zij aan zo’n label? En ís het wel een stoornis in het brein? 👉 buff.ly/YOfL6fS

Hoe kon een religie die schulden schrapt, bezit wantrouwt en de armen centraal stelt uitgroeien tot ideologisch bondgenoot van het grote geld en de vrije markt? 👉 buff.ly/kdcLuEL

Hiphoplabel Top Notch kleurde de culturele blik van hele generaties jongeren. Zelfs nu het is uitgegroeid tot een miljoenenbedrijf profileert het zich nog als de underdog die het opneemt tegen de gevestigde orde. 👉 buff.ly/DshFF6a

Beste Boeken | Verhalen om in je hart te sluiten, met personages die geniaal zijn, zeikerig, hautain, naïef of volkomen krankzinnig. Deze titels maakten dit jaar speciale indruk op onze recensenten. 👉 buff.ly/2LEC17v

Baruch de Spinoza was niet wild voor het jodendom. Vanwege zijn 'gruwelijke ketterijen' werd hij verbannen uit de Portugees-joodse gemeenschap in Amsterdam. Maar maakte de Verlichtingsfilosoof zich ook schuldig aan antisemitisme? 👉 buff.ly/2IbsUBD

Best gelezen | Tweeënhalf jaar oorlog zijn verstreken, en nog steeds weet Rusland de Oekraïense luitenant Andrii Kobaliya te verbazen. Hij wordt naar het heetste front van de Russisch-Oekraïense oorlog gestuurd. 'Iedereen die ons zag voordat we erheen gingen, keek ons aan alsof we al dood waren.'

Nieuws | Stufi-uitkeerder DUO beloofde het aanvragen van extra studiefinanciering laagdrempeliger te maken voor kwetsbare studenten. Dat zou moeten leiden tot meer toekenningen. Maar daarvan is geen sprake, blijkt uit nieuwe cijfers. @trouw.nl en @groene.nl

Writers Unlimited 2026 | Het zieke huis is de plek van goedkoop leven, koffie, placebo's en grote boze lampen. 'Oh, lieve zieke, je bent zo sexy sexy sexy wanneer je machteloos doet.'

Nieuws | Studenten die problemen hebben met hun ouders, kunnen soms extra studiefinanciering krijgen. Maatregelen die de toegang tot deze vorm van studiefinanciering moesten vergroten, blijken weinig effect te hebben. 👉 buff.ly/7uxX3Zi

Nieuws | De Belastingdienst ziet jaarlijks meer dan honderd miljoen euro aan belastinginkomsten verdampen, door ondernemers die hun bedrijf versneld opdoeken via een zogeheten turboliquidatie. @investico.bsky.social @fd.nl 👉 buff.ly/LdAVU7K

Onderzoek | Investico, Het Financieele Dagblad (FD) en De Groene Amsterdammer ontdekten dat meer dan de helft van geturboliquideerde bedrijven tussen 2006 en 2023 een economisch delict beging. Toch worden bedrijven zelden bestraft. 👉 buff.ly/5SXU3xv @investico.bsky.social

Nieuw Onderzoek | Tienduizenden ondernemers die onterecht gebruik maken van een turboliquidatie blijven onbestraft. Volgens de Belastingdienst is niet vast te stellen of sprake is van ‘een vooropgezet plan’, of van ‘een zekere laksheid bij de betrokkenen’. ism @groene.nl en @FD.nl

God, al vaker doodverklaard en toch weer opgestaan, lijkt aan de volgende ronde toe. Jongeren, niet belast met de religieuze afkeer van voorgaande generaties, zijn de voornaamste herontdekkers van het hogere. 👉 buff.ly/jGLFl3v

Beste Boeken | Verhalen om in je hart te sluiten, met personages die geniaal zijn, zeikerig, hautain, naïef of volkomen krankzinnig. Deze titels maakten dit jaar speciale indruk op onze recensenten. 👉 buff.ly/2LEC17v

Grootmeester Hans Ree schrijft wekelijks over schaken. Deze week: Als je als stereotiepe schaker zo’n scepticus en relativist bent, moet je dan ook niet sceptisch staan tegenover je eigen rationalisme en ongeloof, dat ook vaak denkt de waarheid in pacht te hebben?