🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, 1934an, hil zen Fanny Hesse, laborategian mikroorganismoak hazteko agarra sartu zuena 👇

🗞 Kalean da ELHUYAR ALDIZKARIAren zenbaki berria! Osasunaren baldintzatzaile komertzialak, larreetako biodibertsitatea, Juantxo Agirreri elkarrizketa, kimikaren azken 50 urteotako eraldaketa... eta beste hamaika gai! @aranzadi.bsky.social @ehu.eus 👉 Osorik irakurgai: zientzia.eus/aldizkaria/3...

📸 Asteko argazkia: gosetiak. Animalien erreinuko metabolismorik azkarrena dute kolibriek. Bihotzak minutuko 1,200 taupada ere egin ditzake. Inhar D. Lopez basabizitzaren argazkiaria ⤵️

🔬 Hiesaren Nazioarteko Egunean, transmisio sexualeko infezioak gurean izaten ari diren igoera gogoan 📺🔗teknopolis.elhuyar.e...

🌳 Gaztainondoen kultura Euskal Herrian. Gainbeherak ehun urte baino gehiago ditu 📻⤵️

❗️% 65k uste du aurrerantzean TEKNOLOGIAk eragingo duela gehien GIZA EBOLUZIOAn, ingurumenaren eta elikaduraren gainetik. Zuk zer uste duzu? 👉Eman zure iritzia: 🔗 https://zientzia.eus/

"Musikarien buruetan, gainerakoon buruetan ez bezala, musika egiazko hizkuntza da" 🎯 Itziar Laka Mugarza hizkuntzalaria, Ravel konpositore ziburutarraz 🗞️ 🔗zientzia.eus/artikul...

👥 Usurbilgo jubilatu talde bat #Elhuyar-en izan da gaur zientzia-tailerrak egiten, eta, bide batez, erakundea gertutik ezagutzeko aukera izan dute.

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, Jocelyn Bell Burnell astrofisikariak lehen pultsarra identifikatzeko seinaleak detektatu zituen, 1967ko azaroaren 28an. Antony Hewish mentorearekin batera ikertu zuen, baina hark bakarrik jaso zuen Nobel saria jaso zuen 👇

📹 Asteko albistegi zientifikoa zientzia.eus/bideoak...

🖥️ Ibilaldi bat Milia Kuantikoan, kuantikaren ikerketan diharduen ekosistema ezagutzeko @ehu.eus @nanogune.bsky.social @cfmdonostia.bsky.social @dipcehu.bsky.social #Tecnum #Ikerbasque 📺🔗teknopolis.elhuyar.e...#Tecnum

🧠 Gizakion bizitzan funtsezko lau inflexio-puntu identifikatu dituzte garunaren garapenean. Kognizioaren eta portaeraren asaldurak ulertzeko lagungarri izango dela uste dute 🗞️⤵️

🗣️ Ana Bernal Chico: “Medikuntza ez da neutroa” @achucarro.bsky.social Ikerketek erakusten dute emakumeek ez dituztela tratamendu mediko egokiak jasotzen, sexuaren eta generoaren aldagaiak ez daudelako egoki txertatuta praktika medikoan eta ikerketa zientifikoan🗞️ ⤵️

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez hil zen Ada Lovelace, 1852an. Historiako lehen programatzailetzat hartzen da. Makina bat kontrolatzeko lehen algoritmoa sortu zuen👇

🎯 Itziar Laka hizkuntzalaria: “Musika eta hizkuntza: Maurice Ravel Delouarten heriotza” 🖋⤵️

🧠 Gizakion bizitzan funtsezko lau inflexio-puntu identifikatu dituzte garunaren garapenean. Kognizioaren eta portaeraren asaldurak ulertzeko lagungarria🗞️ zientzia.eus/artikul... 🌀 Zurrunbiloa: info+, nerabeen osasun mentalaz eta garunaren garapenaz: zurrunbiloa.eus/

#ElhuyarEgutegia2026 📆 Beste urte batez, kalean da Elhuyarren egutegia. Oraingoan ere, zientziaren historian eta egungo ikerketan erreferente diren 12 emakume zientzialari bildu ditu egutegiak. 👩‍🔬 👉 Salgai duzue #Elkar liburu-dendetan, eta laster #DurangokoAzoka -n #zientzia #emakumeak

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez jaio zen, 1948an, Elizabeth Blackburn biokimikaria. Telomerasak aurkitu zituen, DNAren bikoizketan telomeroak osatzen dituen entzimak 👇

🖥️ DIPC, ordenagailu kuantikora konektatuta. Algoritmo berriak garatzen ari dira, makina kuantikoei ahalik eta etekin handiena ateratzeko @dipcehu.bsky.social 📺🔗teknopolis.elhuyar.e...

🗣️ Koadroetatik kimika ikasten. Erika Tarilonte zaharberritzaileari eta Oskar Gonzalez kimikariari elkarrizketa: 📻 ⤵️

🚽 Otsoen dieta zehatzaren berri gorozkietako DNAn. Gorozkien lagin bakoitzak azken 1,5-1,8 egunetako dieta islatzen du @ehu.eus 🗞️⤵️

🗓️ Efemeridea Madeleine Brès medikua #gaurkoegunez jaio zen, 1929an. Medikuntza titulua lortu zuen lehen emakume frantziarra izan zen 👇

BASQUE QUANTUM 🗣️ Javier Aizpurua, #BasQ-eko zuzendaria: “Ordenagailu kuantiko honek erreferente gisa kokatzen gaitu” 📺 🔗 teknopolis.elhuyar.e...#BasQ-eko

💉 Pisua galtzeko botika batek janari-grina ezabatzen du garunean. Janariarekin lotutako pentsamendu intrusibo errepikakor etengabeak zituen pertsona bati garunean elektrodoak jarrita jakin dute 🗞️ ⤵️

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, 1842an, Alison Harcourt matematikaria jaio zen. Ailsa Land-ekin batera, adarkatze- eta inauste-algoritmoa definitu zuen, garraio-logistikan edo erradioterapian aplikagarria 👇

🗣️ Sodioa, ohiko baterien etorkizuna, akaso. Itsasotik erauzita, litio-iturrien arazo geopolitikoa baretuko litzateke. Jon Ajuria Arregi #CICenergiGUNE-ko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️

EBOLUZIOA #Gaurkoegunez, duela 51 urte, #Lucy-ren eskeletua topatu zuten Etiopian. Eta egun berean, 115 urte lehenago, #Darwin-ek “Espezieen jatorria” argitartu zuen. 👀 Eboluzioak jakinmina pizten badizu, Elhuyar Zientziak artxibo handia du eskura: 🔗zientzia.eus/azpigai...

📸 Asteko argazkia: Neandertalaren sudurreko egiturek erakutsi dutena ⤵️ zientzia.eus/artikul... ❓ INKESTA. Aurrerantzean, zerk eragingo du gehien gizakion eboluzioan? Eman zure iritzia: 🔗 https://zientzia.eus/

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, 1871an, Clotilde-Camille Deflandre medikua jaio zen. Eritropoietina aurkitzeagatik izan zen ezaguna. Organo-transplanteen azterketan aitzindaria izan zen 👇

📹 Asteko albistegi zientifikoa zientzia.eus/bideoak...

⛵️ #Albaola eta #Inguma, bi ospakizun. San Juan baleontzi itsasoratu berria eta euskal balearen egoera ekologikoa. Ingumaren 25. urteurrena, Iñaki Alegriarekin @ueu-orokorra.bsky.social eta Amaia Torrealdayrekin @munibertsitatea.bsky.social📻⤵️

#COP30 amaitzear dela, oraindik ez dago argi erabaki esanguratsurik hartuko duten. Estatuen negazionismo klimatikoa ikusita, zenbateko eragina izan dezakete norbanakook hartutako neurri txikiek? Inkestaren emaitzak ⬆️ 👉Iritzia eman, garaiz zaude: 🔗 https://zientzia.eus/

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez jaio zen, 1919an, Jane Cooke Wright zirujaua. Kimioterapiari egindako ekarpenengatik nabarmendu zen 👇

🧪 EHUko Zientzia Asteak 25 urte bete ditu zientzia zabaltzen. Gazteen artean zientziarekiko jakin-mina piztea du helburu @ehu.eus 📺🔗 teknopolis.elhuyar.e...

🍩 Janari ultraprozesatuak mugatzeko politikak eskatu dituzte adituek. Tabakoaren industriarekin parekatu dute, eta antzeko neurriak ezartzea eskatu dute 🗞️⤵️

🌀 Zurrunbiloa proiektua sakonago ezagutu nahi? 👉 Sartu Zurrunbiloa.eus -en! Entzuteko, ulertzeko, ekiteko garaia da. 💪 🤞Datorren astean jakingo dugu ea guretzat den Rikardo Arregi Kazetaritza Saria-ko Komunikazio saria! 🤝#DANOBATGROUP #euskaltelebista #ElgoibarkoUdala

🗓️ #Efemeridea Ann Katharine Mitchell kriptologoa jaio zen gaurko egunez, 1922an. Enigma makina alemaniarraren mezu kodetuak deszifratzen lan egin zuen 👇

👩‍🎓 @ehu.eus-ko Kultura Zientifikoko Katedrak 15 urte bete ditu. Publiko orokorrari zuzendutako ekimen asko egiten dituzte. Besteak beste, Bertsozientzia @katedra.eus 📺🔗teknopolis.elhuyar.e...

🐎 Non geratu dira zaldiak? Behorren abeltzantza eta terapiarako erabilera: 📻 ⤵️

👅 Eleaniztasuna, zahartze osasuntsurako giltza. Hizkuntza bakarra hitz egiten dutenek goiz zahartzeko arrisku bikoitza dute, besteekin alderatuta. @bcbl.bsky.social-ek gidatu du ikerketa🗞️⤵️

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez hil zen, 1990ean, Beatrice Shilling ingeniari aeronautikoa. Bigarren Mundu Gerran, «Miss Shillingen zuloa» deiturikoa asmatu zuen 👇

🗣️ Joxerramon Bengoetxea @ehu.eus-ko errektorea: “Arnasten dugun airea bezala, EHU ere bazter guztietan dago” @bengoetxeaehu.bsky.social 📺🔗teknopolis.elhuyar.e...

🍳 Juanjo Aurrekoetxea: "Elikagaiak, hantura eta gaixotasun kardiobaskularrak"🗞️ ⤵️

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, 2017an, Rosa Menéndez López CSICeko lehen presidente emakumezkoa bihurtu zen. Grafenoa lortzeko kostu txikiko metodo bat asmatu zuen 👇

🗣️ #Kimu, euskarazko txatbota Ixak Sarasua @orainlp.bsky.social adimen artifizialeko zentroko ikertzaileari elkarrizketa 📻 ⤵️

❗️Hegazti-gripearen birusak gogor jo zuen Hego Amerikaren hegoaldean, 2023an. Itsas hegazti eta itsas ugaztun mordoa hil ziren. Orain, Hego Georgiako itsas elefanteen populazioa erdira murriztu du 🗞️⤵️

🧫Antimikrobianoen Erabileraz Kontzientziatzeko Nazioarteko Astea “Fagoak gure lagunak”, antibiotikoen krisiaren aurrean joka dezaketen funtzio estrategikoaz. Asisa Fundazio Katedraren ikus-entzunezko onenaren saria irabazi du #Teknopolisek 📺 🔗 teknopolis.elhuyar.e...

📹 Gaurkotasun zientifikoaren albistegia zientzia.eus/bideoak...

🗓️ Efemeridea Gaurko egunez, 1958an, Shafrira Goldwasser zientzialari-konputazionala jaio zen. Kriptografiaren eta konputazio teorikoaren munduko adierazle handienetako bat 👇

🗣️ Eli Gallego Moreiro nutrizionista eta dietistari elkarrizketa, elikaduraren eta osasunaren arteko erlazioaz. Osasun psikikoa eta alderdi soziala aintzat hartu ditu. Hemen entzun:🎙️🔗zientzia.eus/podcast... @elhuyar @donostiakultura