“Korku filmlerinin başarı oranı yüksektir, özellikle de ekonomik açıdan çalkantılı zamanlarda. İnsanlar, gerçek hayattaki çarşı pazar fiyatlarının dehşetiyle yüzleşmeden önce hayal ürünü korkular yaşamayı severler.” —Stephen King

Türkiye’de uzun süredir barınma sorununu tartışıyoruz fakat bu tartışma yıllardır neredeyse aynı dar çerçeveye sıkışmış durumda. Sorunu “yeni konut” üretimiyle çözeceğini düşünen yaklaşım, kamuoyunda halen güçlü biçimde karşılık buluyor.

Siz de muhtemelen günlerdir, hatta haftalardır bıkkınlık verecek sayıda indirim ve kampanya mesajları alıp duruyorsunuz. Peki, nereden çıktı bu Black Friday? Nasıl başladı, nasıl devam ediyor, kimin işine yarıyor?

Bugün 25 Kasım, Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü. Defaatle hatırlatmak boynumuzun borcu: Kadına yönelik şiddetin artışı tesadüf değildir, politiktir.

Salt’ın devam eden sergisi 90’lardan Beri Halı’dayız, geçmişten bugüne dokunan bir sanat topluluğunun ilmeklerini sökerken kuşaklar arası bir üretim akrabalığının izini sürüyor.

Dünya futbolunun en büyük efsanelerinden Diego Armando Maradona, tam beş yıl önce bugün hayatını kaybetti. Maradona, futbolda devrimin canlı suretiydi.

Bu yıl Dünya Çocuk Hakları Günü’nü çocukların nasıl cezalandırılacağına dair tartışmaların gölgesinde geçiriyoruz. Katil-çocuk-ceza-mağduriyet-cinayet başlıklarının yan yana gelmesi fazlasıyla rahatsız edici.

Ahmet Kaya’yı kaybedeli 25 yıl oldu. Onun sesi, şarkıları, yaraları ve cesareti hâlâ bizimle. Yalnızca kulaklarımızda değil hayatımızın hâlâ orta yerinde.

Suçla değil suçu yaratan koşullarla yüzleşme cesareti gösterenler bugünü ve yarını kurtaracak.

“Aşçı olmak, yani başkalarına yemek yapmak, tarih boyunca kendini aşağılanmış ve dışlanmış görmekle aynı anlama geldi.” Tifolu Mary’nin hayatı ve mirası, Anthony Bourdain. ⤵️

Yeni/yine deneme... Salvador Allende, Walter Benjamin, Sigmund Freud, Primo Levi ve Stefan Zweig'ı "faşizm ve intihar" bağlamında birleştiren ve ayıranlar nelerdir? Üç intihar, bir "şüpheli ölüm", bir "kurtulan" ve bir temel soru. @vesaire.press 'de yazdım: vesaire.press/uc-intihar-b...

Birkaç gün önce Altın Portakal’ın sahnesinde bir kadın konuştu, 81 yaşındaydı. “Ben hâlâ çalışıyorum” dedi. “Çünkü çalışmazsam geçinemem.” Bilge Şen’in sesi, bir anlık alkışın değil yılların biriktirdiği sessizliğin yankısıydı.

Fransız komedisinin ve modern Avrupa sinemasının en büyük figürlerinden Jacques Tati, 43 yıl önce bugün hayatını kaybetti. Tati, sinema perdesini gerçeği yansıtan bir ayna olarak gören büyük yönetmenlerden biridir.

Teknolojinin geçtiğimiz yüzyılda yakaladığı ivme gezegenimizi, yaşadığımız toplumları ve bizleri hızla dönüştürdü, ama bunlara dair kavrayışımızı dönüştüremedi.

Hakem düdüğüyle başlayan bir tören değildir futbol, kusurlarıyla yaşayan bir alışkanlıktır. Onu ahlakın sınandığı bir laboratuvar gibi görmek en başta kategorik bir yanılgıdır. Çünkü bu oyun içinde doğduğu dünyanın aklıyla çalışır.

Faşizm dün buydu, bugün de budur: Belirsiz ama güçlü bir duygusallığın doruk noktası, aklın ve empatinin reddi; herkese, elbette onu —Benito Mussolini’yi— yetkilendirmek şartıyla, bir dilim “her şeye kadirlik” vadetmek.

“Marksizm emekle değil boş zamanla ilgilidir. Gıcık olduğunuz insanları kızdırmak dışında, sosyalist olmak için tek iyi neden çalışmayı sevmemektir.” —Terry Eagleton

Abbas Kiyarüstemi'nin güzelim filmi "Yakın Plan"ı @vesaire.press için yazdım. Film, Othon Cinema'nın sunumuyla yarın akşam İstanbul ve Ankara'da gösterilecek.

Ekmek almaya gönderilen, her akraba ziyaretinde ne kadar boy attığı konuşulan, parlak bir gelecekte büyük işler başarması beklenen gençler büyüdü, dünya değişti.

Her gün yeni bir trajediye uyanırken bir sabah sayılara, ertesi sabah isimlere, bir sonraki günse sessizliğe dönüşüyor ölümler. Kimileri manşetlerde birkaç saat kalıyor, kimileri hiç geçmiyor o eşiği.

“Halkın kitlesel hareketini savrulmalardan koruyacak bir denge, sel gelse de sel gitse de derinden akışını sürdürecek bir rota, ne zaman ne yapacağı öngörülemeyen ama hikayesini kitlelerle yazan ve okutan bir irade lazım bize.”

“Sadece her şeye doğuştan sahip olanlar mülkiyet duygusunu gerçek anlamda tadabilir, sahip olmanın ne anlama geldiğini kavrayabilir.” —Édouard Louis, Babamı Kim Öldürdü

Asimilasyon, korkutma, sindirme, cezalandırma, öç alma, hatta bir yönetim aracı olarak katliamın devletlerin yerleşik bir uygulaması olduğunu biliyoruz. Bunu tarih öğretti bize.

Paul Thomas Anderson'ın yeni filmi "Savaş Üstüne Savaş"ı @vesaire.press için yazdım:

Türkiye’de barınma sorunu artık yalnızca yüksek konut fiyatlarıyla açıklanamayacak kadar derinleşmiş bir toplumsal meseleye dönüştü. Barınma, temel insan hakkı olmasına rağmen uzun zaman önce piyasa mantığının insafına terk edildi.

yorucu algoritmalar veya erişim engeli yok. yeni perspektiflerden kültür ve toplum eleştirileri her pazar sabahı e-posta kutunuzda. kaydolun, önce siz okuyun.

Bu ülkede sanatçıların sahnesi fazlasıyla daraldı, hepimiz biliyoruz. Sıra elimizde avucumuzda kalan o dar alanda “kimin meşruiyetine” hizmet edeceğimizi belirlemeye geldi.

“Siyonizm bizi bugün yaşadığımız felaket ânına getirdi ve artık açıkça şunu söylememizin zamanı: Başından beri bizi sürüklediği yer zaten burasıydı.” Siyonizmden toplu bir göçe ihtiyacımız var, Naomi Klein. ⤵️

Bazen şaşırmamamız gereken haberler bile bizi sarsar. Claudia Cardinale ve Robert Redford gibi iki figür peş peşe aramızdan ayrıldığında, bir tür yetimlik duygusuna kapılıyoruz.

Gerçek bir karaoke klasiği, sarhoşluk âlemlerine eşlik eden muhteşem bir şarkı. “Bohemian Rhapsody” artık 50 yaşında.

Ayvalık Film Festivali'nde çoğu insan gibi benim için de en etkileyici film, Oliver Laxe'in "Sırat"ıydı. Gerçek anlamda baş döndürücü bir film. @vesaire.press için yazdım:

🧵 Merakını yeniden canlandır. vesaire’nin haftalık e-bülteni script, kültür ve toplum eleştirilerini her pazar sabahı e-posta kutunuza taşıyor. Her sayıda nitelikli bir okuma deneyimi vaat ediyor, okurlarına yeni ilham kaynakları sunuyor.

Geçen iki yılda egemen Batı devletleri İsrail’in aleni soykırımına ses etmediler fakat tabanda bazı şeylerin rengi değişti. Filistinlilerin, özellikle de soykırıma karşı sırf hayatta kalma azmiyle direnen Gazzelilerin inadı insanlara dokunmayı başardı.

Ayvalık Film Festivali dün bitti, geriye üzerine konuşulması gereken filmler kaldı. Onlardan biri, Cannes'dan Altın Palmiye'yle dönen Cafer Penahi'nin "Görünmez Kaza" (It Was Just an Accident) filmi. @vesaire.press için yazdım:

Cafer Penahi'den cesur bir intikam gerilimi: Görünmez Kaza. Başına gelebileceklerden artık pek de korkmayan —ya da endişe eşiğini çoktan aşmış— Penahi, yeni filminde kariyerinin belki de en doğrudan rejim eleştirisini ortaya koyuyor.

Gazze’de yaşananlar savaşın geleceği değil bugünü. Soykırım makinesi İsrail, her şeyi Gazze’de inşa ediyor, test ediyor ve satıyor.

Ayvalık Film Festivali notlarına hız kesmeden devam. Sırada Kelly Reichardt'ın merakla beklenen yeni filmi "The Mastermind" var. @vesaire.press için yazdım:

Ayvalık Film Festivali'nde beşinci güne geldik. Festivalin şimdiye dek uzak ara en ayrıksı filmi, Mascha Schilinski'nin Cannes'dan Jüri Ödülü'yle dönen "Düşüşün Tınısı" (Sound of Falling) üzerine... @vesaire.press için yazdım:

Ayvalık Film Festivali'nde en merak ettiğim filmlerden, Christian Petzold'ün yeni filmi "Aynalar No. 3" üzerine... @vesaire.press için yazdım:

Düşüşün Tınısı (Sound of Falling, 2025) kesinlikle sıradan olmayan, hatta yüksek meziyetler sergileyen bir film ama daha tam ayarını bulup bir başyapıtın hassasiyetine erişmesi için zamana ihtiyaç duyuyor.

Ayvalık Film Festivali günlüklerine devam... Sıradaki yazı, Huo Meng'e Berlin'de en iyi yönetmen ödülü getiren ikinci uzun metrajı "İki Dünya Arasında" üzerine. @vesaire.press için yazdım:

Sürekli daha fazla imgeye bakma mecburiyeti, bir sonraki post'a, bir sonraki story’ye sekmenin aciliyeti zihinlerimizi bağlamlaştırma becerisinden yoksun birer algoritmaya çeviriyor.

“Bizim asıl derdimiz, o girişteki müştemilatı diyorum, yıkalım. İhtiyar heyetiyle de konuştuk, azayla. Oraya güzel bir morg yaptıralım, projesi hazır. Gasilhaneli bir morg.”

Bir zamanlar karanlıkta, günah çıkarma kabininde, psikanalistin divanında veya günlüğün sayfalarında fısıldananlar artık algoritmalar tarafından sosyal medya akışlarının parlak ışığına çıkarılmaya teşvik ediliyor.

“Rüyaların görünenin ötesinde gizli anlamlar taşıdığına, anlamı bulabilmek için bir uzmana ihtiyacınız olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur.”

Oyuncu Javier Bardem, 77. Emmy Ödülleri törenine Filistin mücadelesinin sembolü haline gelen kefiyeyle katıldı. Kırmızı halıda verdiği röportajda, İsrail’in Gazze’de yürüttüğü soykırımı destekleyen veya meşrulaştıran kimseyle çalışmayacağını vurguladı. 🍉

Oğuzhan Alpdoğan’ı yaratan koşullar Şaban’ı yaratan koşullardan farklı. O, Şaban gibi “yıkıcı bir anarşist” değil cesareti kırılmış, kuşatılmış, bireyselleştirilmiş bir yenilgi kuşağının mensubu.

Karadeniz’in dertleri bitmez. Önce Karadeniz sahil yolu, ardından HES’ler derken, sessiz sedasız başlayan maden istilası derdi de çoktandır Karadeniz’in yaylalarını ve dağlarını sarmalamış durumda.

Borç ekonomisi, geleceklerini rehin vermek zorunda kaldıkları için insanlarda büyük strese sebep oluyor. Ancak hâkim psikiyatrik söylem depresyonu bağlamdan yoksun, kişisel bir sorun olarak ele almakta kararlı.

Sinemada zihinsel, zamansal, tarihsel ve yöntemsel sıçramaların yönetmeni Jean-Luc Godard, üç yıl önce bugün hayatını kaybetti. Godard’ın perdeden çekilmesi, sinemaya dair düşünme biçimimizin büyük bir parçasını kaybettiğimiz anlamına geliyordu.