Ez du inporta zulo beltza materia kantitate handiaz elikatzen ez egoteak. Arnastu ere ezin genukeen hutsaz inguratuta bageunde ere, gure protagonistaren distira ez litzateke itzaliko.

"Birusak: zer ote, zer ote?" (2020) liburuak haurrei erakusten die izaki begi-bistaz ikusezin horiek nolakoak diren, zertarako balio duten eta nola jokatzen duten gure gorputzean eta inguruan.

Hegan egiteko egokitutako hegoak gero eta eraginkorragoak bihurtu ziren igeri egiteko, eta, azkenean, pinguinoek aireratzeko gaitasuna galdu egin zuten.

"Hotsetik hitzera. Nola bereganatzen dute hizkuntza haur euskaldunek?" liburua haur euskaldunek hizkuntza-ezagutza nola garatzen duten azaltzeko saiakera bat da, hizkuntzalaritzaren ikuspegitik.

Gogoak ez du forma fisikorik, baina egiten dugun guztiaren atzean dago: pentsatzea, usain bat sentitzea, poza edo tristura sentitzea, dibertigarria den zerbait gogoratzea, erabakiak hartzea edo arreta jartzea. 

Argi dago farmazia komunitarioa osasun sistemaren funtsezko eragilea dela, osasun zerbitzuen epe luzerako iraunkortasuna bermatzea susta baitezake. 

Osasun zentroetako profesionalekin lankidetzan, farmaziak prebalentzia altua duten gaixotasun kronikoak modu eraginkorrean kudeatzen lagundu dezaketela frogatu da. https://zientziakaiera.eus/2025/11/10/farmazia-komunitarioaren-eta-lehen-mailako-arretaren-integrazioa-euskal-herrian/

Pazientearengan zentratuago dagoen ikuspegi baterantz eboluzionatzen ari da farmazia.

Osasun sistemaren integrazio ahaleginetan baliabide baliotsu bat alde batera uzten da askotan, farmazia komunitarioa dena.  https://zientziakaiera.eus/2025/11/10/farmazia-komunitarioaren-eta-lehen-mailako-arretaren-integrazioa-euskal-herrian/

Osasun profesionalen arteko lankidetza estuagoa bultzatzea eta arreta jarraitu eta kalitatezkoa eskaintzea bermatzea beharrezkoa da.

Farmazia komunitarioaren eta lehen mailako arretaren integrazioa Euskal Herrian: aliantza estrategiko bat. @ekaiaehu.bsky.social -rekin: https://zientziakaiera.eus/2025/11/10/farmazia-komunitarioaren-eta-lehen-mailako-arretaren-integrazioa-euskal-herrian/

Itziar Alkorta: "Estrategia berri eta gauzagarriak ekarri nahi nituzke, kontrolatzeko, eta, posible balitz, murrizteko antibiotikoekiko erresistenteak diren bakterioen agerpena".

Dibulgatzaile zientifiko gisa, Itziar Alkortak zientzia hurbildu die publiko guztiei hitzaldi, bakarrizketa, elkarrizketa, hedabide, bai eta liburu bat argitaratzearen bidez ere.

Bere ikertaldea zuzentzeaz eta ingurumenean antibiotikoekiko erresistentziari buruzko sare bat koordinatzeaz gain, Itziar Alkortak eskualde, nazio eta Europa mailan finantzatutako proiektu zientifiko ugari ere zuzendu ditu. 

Itziar Alkorta Calvo: antibiotikoekiko erresistentziaren aurkako ikertzailea eta dibulgatzailea. https://zientziakaiera.eus/2025/11/09/itziar-alkorta-calvo/

Txinpantze eta bonoboekin partekatzen dugun arbaso komuna, ziurrenik, ilez estalitako primate orojale bat zen, burmuin txiki samarra eta tresnak erabiltzeko gaitasuna zuena.

Orain dela 6-7 milioi urte bizi izan zen arbaso horretatik banandu ziren bi leinuak: gurea, Homo generoraino iritsiko zena, eta txinpantze eta bonoboena. 

Eboluzioaren azalpenetan maiz entzuten den galdera: “Eboluzioa egia bada, zergatik daude oraindik txinpantzeak?”. Erantzuna: gizakiak ez gara txinpantzeetatik eboluzionatu, bi espeziek arbaso komuna partekatzen dugu. 

Zergatik daude oraindik txinpantzeak?

Eredu txikiak ez dira erabilera orokorreko tresnak, baina oso erabilgarriak izan daitezke eginkizun zehatzagoetarako, hala nola pazienteen galderei erantzutea arreta medikoko chatbot gisa.

Ikertaldeak, objektu tridimentsional birtual interaktiboak lortzeko, ez du hologramen teknologia erabili, baizik eta pantaila bolumetrikoen teknologia.

#EHUikerketa batek agerian utzi duenez, klima-aldaketaren eraginez, zuhaitzen urteko hazkundea, denboran zehar, gero eta antzekoagoa da banakoen artean.

Hidrogeno atomoaren elektroi bakoitiak bideari hasiera eta amaiera eman zion; helio atomoaren bi elektroiek Gordonen planteamendua porrotera eraman zuten, oso zehatza bazen ere. 

Neurona-mota espezifikoak sorrarazten dituzten programa genetikoak ulertzeak bide berriak ireki ditzake neurogarapena ikertzeko. 

Lur arraroen kontzentrazioak dituzten mineralak ez dira edozein lekutan sortzen; testuinguru geologiko oso zehatzak behar dituzte. 

Orduan, zer dira lur arraroak? Bada, termino horrek taula periodikoko 17 elementu kimikori egiten die erreferentzia: lantanidoen serieko 15 elementuri, eskandioari eta itrioari.  https://zientziakaiera.eus/2025/11/07/ez-dira-lurrak-eta-ez-dira-arraroak/

Arraro hitzak pentsarazten digu oso urriak direla, baina hori ere ez da egia. Elementu horiek erlatiboki ohikoak dira gure planetan. 

(Ez dira) lur(rak) (eta ez dira) arraroak. https://zientziakaiera.eus/2025/11/07/ez-dira-lurrak-eta-ez-dira-arraroak/

Ikusi da zelula seneszenteek ehunen kaltetzea azkartzen dutela eta minbizia, osteoartritisa edo bihotzeko arazoak sor ditzaketela. 

Kanpoko bero estresa, aire girotuaren energia kontsumoa eta airearen kutsaduraren aireztapena irizpideen arabera, emaitza onenak lortzen dituzten bi estrategia kaleko zuhaitzak eta eguzki panelak dira.

Heste-mikrobiota, sindrome metabolikoarekin lotutako asaldurak kudeatzeko diana terapeutiko gisa.

Azken urteetan, litio-ioizko bateriak eta hidrogeno-pilak agertu dira merkatuan, eta horrek aukera berriak ireki ditu trenbidearen sektorean.

Ikertzaileek diote demostratu dutela garunean aldatzen den konektibitateak portaera sozialean eragiten duela.

1900. urtean Medikuntzako titulua lortu zuen Laura Rodríguez Dulantok, eta zegozkion probak egin ondoren, baita mediku zirujauaren titulua ere, lehen aldiz eman zitzaiona emakume bati herrialde horretan.

19 urterekin, unibertsitatean sartu zen lehendabiziko emakume perutarra izan zen Laura Rodríguez Dulanto, eta albistea izan zen: artikulu bat egin zuten hari buruz El Comercio egunkarian.

Peruko lehenengo emakumezko zirujaua izan zen Laura Rodríguez Dulanto, bai eta unibertsitatean ikasi zuen lehenetarikoa ere.  https://zientziakaiera.eus/2025/11/06/laura-rodriguez-dulanto/

XIX. mendean, Perun ez zegoen emakumezkoentzako instituturik eta neskek irakurtzeko eta idazteko oinarrizko nozio batzuk baino ez zituzten ikasten. Laura Rodríguez Dulantok oso argi izan zuen txikitatik bide hori ez zela berarentzat.

Laura Rodríguez Dulanto, Peruko lehenengo emakumezko mediku eta zirujaua, bere nebaren apunteekin ikasi behar izan zuena. https://zientziakaiera.eus/2025/11/06/laura-rodriguez-dulanto/

Konbinatoria matematikako arlo bat da, kontaketak aztertzen dituena. Konbinatorian erabiltzen den kontaketa-metodorik ezagunetariko batek errekurtsibitatean du oinarri; alegia, zaila den problema bat ebazteko, haren bertsio sinpleagoaren soluzioa erabiltzea. zientziakaiera.eus/2025/02/11/c...

Gaurkoan, Kiñuk X izpien mundura eramango gaitu: https://zientziakaiera.eus/2025/10/31/kinuren-begirada-x-izpiak/

Auzitegi-zientziaren eta, bereziki, toxikologiaren oinarriak kimika analitikoa eta neurketa kuantitatibo zehatzak badira ere, akatsak gerta daitezke. 👉 @zientziakaiera.eus zientziakaiera.eus/2025/11/04/z...

Eta Pangea superkontinentea inoiz zatitu ez balitz? @zientziakaiera.eus

Mentolak ahoan freskotasun sentsazioa nola sortzen digun jakin nahi duzu? Irakurri 👇 zientziakaiera.eus/2025/11/05/z...

Gizakioi mesede handia egingo liguke basatzeak. Baina.. zer esan nahi du horrek? Zergatik izan daiteke ona guretzat? Cristian Moyanoren "Basatzea: basabizitzara itzultzea" (2025) liburuak galdera hauei erantzuna ematen die.

"Urte osoko ardura" (2025) liburuaren istorioa urtarrilaren lehenean hasten da, Edur eta Eder sagutxoek Zurtxo izeneko arbola hiztunarekin topo egiten dutenean.

Landareen portaera harrigarria aurkitu dute: zintzotasuna hazi-ekoizpenerako abantailatsua izan daitekeen arren, joera gezurtia duten landareek polinizatzaileen bisita gehiago jasotzen dituzte.

Harrigarria da, baina zatitu baino ordu batzuk lehenago besterik bizi ez diren zenbait prokariotoek, esaterako, Synechococcus zianobakterio fotosintetikoak, erloju zirkadiano bat dute. 

Science aldizkarian argitaratutako artikuluak erakusten du orogenia izeneko prozesu geologikoaren bidez sortutako mendikateetan aukera handiagoa dagoela hidrogenoa gainazaletik gertuago.

Muturreko beroa dagoen egunetan (37 ºC-tik gora), baliteke sartzen den airea irteten dena baino beroagoa izatea.

Mendaren konposatu batek, mentolak, hotzarekiko nerbio-bukaera sentikorrak aktibatzen ditu. Horrek freskotasun sentsazioa sentiarazten digu, nahiz eta ahoko tenperatura ez den aldatzen. https://zientziakaiera.eus/2025/11/05/zergatik-da-beroa-askatzen-dugun-airea-baina-hotz-dago-hartzen-duguna/