Pythagoras'a sen kimsin nesin diye sormuşlar. O da şöyle demiş: "Filozofum ben. Hayat şenlik gibidir: Bazıları yarışmaya, bazıları iş yapmaya, en iyiler ise temaşaya gelir. Yani hayatta kimileri köle gibidir, şöhret ve kazanç avına doğarlar oysaki filozoflar hakikati avlar." DL (ed. Dorandi), VIII.8

Yeni İngilizce çeviri (sunuş, açıklama ve notlarla): Karl Marx: Capital - Critique of Political Economy, Volume 1, ed. Reitter/North, @princetonupress.bsky.social

Yapılamaz edilemez denilen pek çok şey yapılıyor ediliyor maalesef. Yapılamazı yapanın, edilemezi edenin yanına kâr kalıyor bu yapıp etmeler. Düzenleyici ve denetleyici dizgeler de iş göremez olunca, belirli bir bakış açısıyla manzara vahim hâle geliyor...

Heidegger'in 136. doğum yıl dönümü vesilesiyle; Heidegger çalışmalarım:

. Gına gelmiş olması... .

Yeni çevirim çıktı, sevinçliyim: Martin Heidegger: Der Spiegel Söyleşisi (23 Eylül 1966), Yapı Kredi Yayınları: 2025.

Ruth Ben-Ghiat (@ruthbenghiat.bsky.social) ve Ivan Ehlers'in geçen gün Los Angeles Times gazetesinde yayımlanan "Otoriteryenlik Nasıl Yerleşiyor" başlıklı ortak çalışmalarına çevirilerini ekledim. [https://www.latimes.com/opinion/story/2025-09-07/ivan-ehlers-ruth-ben-ghiat-authoritarian-op-comic]

. "Umutla yetinen korkaktır." —Kierkegaard . . ["Repetition", Kierkegaard's Writings, vol. VI, Princeton: 1983, s. 132]

Sonun bitimsiz gecesi er geç vasıl olur...

. “Seni ne semavi ne dünyevi, ne fani ne ebedi olarak yarattık ki kendinin hür ve fevkalade şekillendiricisi ve yapıcısı olarak sen, tercih ettiğin her surette kendini biçimlendiresin.” —Pico della Mirandola . [De hominis dignitate, 1486 (ed. E. Garin, 1942: 106)]

. Sök at fazlalıkları, düzleştir eğrilikleri, arındırmaya çalış karanlıkları ve aydınlık yap onları. Kendi heykelini yontmayı hiç bırakma. Ta ki sende erdemin tanrısal görkemi parıldayıp yayılsın. —Plotinos . . [Enneades, I, 6: 9]

. Friedrich Schiller: "Sais'teki Örtülü Tasvir" (1795) .

Wittgenstein'ın tavşanı kitap yüzünden baygınlık geçirirken, Wittgenstein'ın ördeği kitabı sevinçle okuyor: [İllüstrasyon: Tom Gauld]

En sonunda Faust, Kaygı'yla karşı karşıya gelir. "İnsanlar ömrü boyunca kördür. Şimdi Faust! Sen de sonunda öyle ol," der Kaygı. Nefesini Faust'un yüzüne üfler ve onu kör eder. Ömrünce aydınlık peşinde koşan Faust'u Kaygı kör etmiştir. Az sonra Faust ölür. [Faust II: 11497-8]

"Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür." (Anayasa, md. 10)

Platon'a göre ruhun hakiki süsleri şunlar: * ölçülülük * doğruluk * yiğitlik * özgürlük * hakikat . ["Phaidon", 115a]

Antik Çağ retoriğinde hukukla ilgili kural şu idi: Bir taraf, kuralları eğip büküyorsa kurallar artık işe yaramaz. Burada yapılacak şey, dayanağın çarpık olduğunu göstermektir. Çarpıktan doğru çıkmaz çünkü. Sonra da yeni kurallar koymak ve çarpıtmadan, eğip bükmeden uygulamaktır.

. Vasatın hakimiyeti, yersiz övgüyle başladı... (Görsel: Yiğit Özgür)

.

Genel...

Antik Çağda sofistler şunu keşfetti: Kitleleri ikna teknikleri ahlaki mülahazalara bağlı değil. Politikacı veya davacı olarak lider ve hatiplerin ahlak anlayışları ile kitleleri ikna teknikleri birbirinin zorunlu koşulu değil. Bu önemli ve sancılı bir keşif olmaya devam ediyor...

Tekrardan: "Vefa kalbin hafızasıdır."

İyilik, özgürlük, güzellik ve sevginin inatla peşinden gitmekten başka yol yok...

Dört bin yıl önce Antik Mısır'da da birini efkâr basmış:

Her şeyi ve herkesi trolleyerek eleştirme kurnazlığıyla bir yere varılamayacığı gibi elde avuçta ne varsa onu da kaybetme tehlikesi söz konusudur. Eleştiri hinliği sahih eleştiri olmasa gerektir. Bilakis hor görenin eline koz vermektir. Dürüst olmamaktır. Örtük niyet beslemektir.

. Oruç Aruoba'nın ölüm yıl dönümü bugün. "En değerli aydınlık, karanlıktan sonraki, ve, önceki aydınlıktır – biteviye aydınlık değil..." . [tümceler, Metis: 2015, s. 14-15]

. "Neyin yeterli olduğunu bilemezsin, neyin yeterinden fazla olduğunu bilmeden." —William Blake . [Cennet ile Cehennemin Evliliği, Levha 9]

Bacon'ın dört put ögretisi: Daima güncel, daima önemli...

Hiromu Kira (1898-1991) "Man on Steps (The Thinker)" [Basamaklar Üzerindeki Kişi (Düşünür)] yakl. 1930 Los Angeles'teki Mulholland Barajı gövdesinin kademeli istinat duvarı üzerinde oturan kişi. Günümüzde duvar güçlendirme için doldurulmuş, basamaklar örtülmüş. [LACMA]

Günümüzden 2500 yıl önce Pindaros şunların önemini vurguluyor: iyi yasa/düzen - εὐνομία [eunomia] adalet/örf - δίκη [dikē] barış - εἰρήνη [eirēnē] ölçü - μέτρον [metron] yerinde/vaktinde - καιρός [kairos] [Ὀλυμπιονῖκαι / Olympia Zafer Şarkıları, 13: 6-7 ve 48]

. "Umut edilmeyeni umut etmezsen, onu bulamazsın." —Herakleitos . [Fragmanlar, çev. C. Çakmak, B18]

. "Dasein asla telef olmaz." ―Heidegger . [Varlık ve Zaman, § 49 (s. 371)]

Platōn'la aynı yıllarda yaşayan, dönemin en önemli eğitimci ve retorikçilerinden biri olan İsokratēs'in şu sözüne bakınız, ibretlik: "Kamu görevinden ayrıldığında; daha zengin değil, daha saygın olarak ayrılmış ol..." . [Προς Δημονικόν / Dēmonikos'a Söylev (ed. Mandilaras), 37]

. Aydınlanma Çağı Düşünürleri: Eserleri ve Yayın Tarihleri .

Bilmek yetmez, sunum da önemli: "Neyi söyleyeceğini bilmek yeterli değildir, onu nasıl söyleyeceğini bilmek de ayrıca zorunludur." —Aristoteles . [Rhētorikē, 1403b15-17]

. "Karşıtlıklar olmadan ilerleme olmaz. Çekim ve itim, akıl ve güç, sevgi ve nefret; insan varoluşu için zorunludurlar." —William Blake . [The Marriage of Heaven and Hell (Cennet ile Cehennemin Evliliği), Londra: 1790, levha 3]

Nasıl yaşaması gerektiğini başkasına tembihleyen kişi, nasıl yaşaması gerektiğinin kendisine tembihleneceğini biliyor olmalı...

. "Yirmi yılıma mal oldun: On yılımı harcadım seni kavramaya, On yılımı harcadım senden kurtulmaya." —Goethe . [Werke (HA), 1: 230]

. Anlamak sorumluluk doğurur. .

Antik Çağ retorik uzmanları şunu keşfetti: * Söyleme hakim olan eyleme hakim olur. * Eylemi şekillendirmek için öncelikle söylemi şekillendirmek gerekir. * Yeni bir eylem için yeni bir söylem gerekir. * Söylemin biçimi eylemin özüne uygun olmalıdır. Bunlar önemli tespitler...

Adına "gelecek" dediğimiz bir müstakbel yurdu mesken tutarız daima. Belki de bu yüzden bizim için en büyük kayıp "gelecek" yitimidir. Geleceği çalan, her şeyi çalar.

. “sök at her şeyi” ἄφελε πάντα [aphele panta] —Plotinos . [Enneades (ed. Henry/Schwyzer), V: 3.17, 39]

En kaba manipülasyon tekniklerinin hâlâ başarılı olabilmesi çok fena. Üstelik, en kıymetlileri dâhil, sözcüklerin mütemadiyen ve el birliğiyle içinin boşaltılması mide bulandırıcı...

. Umberto Eco'nun "Ur-Fascism" başlıklı makalesinden özetledim: "Faşizmin 14 Özelliği: Kök Faşizm" . [Makale: web.archive.org/web/20170131... Çeviri: www.politikyol.com/haftanin-cev...

Mevzuat oluşturma süreci çok önemli: 1919 Weimar Cumhuriyeti anayasasının 48/2 maddesi hak ve özgürlükleri askıya alma hususunda cumhurbaşkanına büyük yetki tanıdı. Bir bahaneyle bundan yararlanılarak 24.03.1933 tarihli kanun ile mevcut anayasal düzen legal olarak ortadan kaldırıldı. İbret verici...

Klasik (Antik Çağ) retorik sanatının 5 öğesi:

Aristoteles'in vasiyetinin şu sözlerle başladığı nakledilir: "her şey güzel olacak" ἔσται μὲν εὖ [éstai mèn eũ] . [Diogenes Laertius: Vitae philosophorum (ed. Dorandi), 5: 11, 132]

. "Değiştirmeye mecbursun hayatını." —Rilke .