Zjaan (@zjaan.mastodon.nl.ap.brid.gy)

## Bewakers en ex-gevangenen doen hun verhaal In 1818 richt Johannes van den Bosch de Koloniën van Weldadigheid op. Er waren vrije en onvrije koloniën. Een voorbeeld van een vrije proefkolonie was te vinden in Frederiksoord waar arme gezinnen uit grote steden een eigen huisje, werk en scholing voor de kinderen kregen met zodoende uitzicht op een beter bestaan. Een voorbeeld van een onvrije kolonie was Veenhuizen in Drenthe. De zogenaamde Pauperkolonie. Vanuit de steden werden landlopers, armen en wezen naar Veenhuizen gestuurd waar ze 24/7 onder toezicht stonden. Dat heeft tot 1953 geduurd. Daarna werden de gestichten gevangenissen. Veenhuizen werd een dorp met gevangenissen waar je niet alleen woonde maar ook werkte. Tot de sluiting in 1985 waren de gevangenissen en een groot deel van het dorp geheel zelfvoorzienend. **Ontsnappen!** Clemens van den Brink schreef al eerder een aantal boeken over het ‘Bajesdorp’. Het thans verschenen boek _Uit de Bajes Veenhuizen_ bevat bijna 80 verhalen over bijzondere gevangenen die een tijd doorbrachten in Veenhuizen en vooral ook over de ontsnappingspogingen. De vader van Van den Brink was bewaker in de gevangenis en de auteur groeide op in die omgeving. Alle verhalen zijn op waarheid gebaseerd en mochten niet eerder naar buiten gebracht worden. Nu doen ex-gedetineerden en bewakers een boekje open en Van den Brink weet dat heel smakelijk te presenteren. In Veenhuizen verbleven veel gevaarlijke mannen die tegelijk ook bijzondere en soms zelfs komische types waren. Redelijk wat aandacht is er in de verhalen voor de ontsnappingspogingen die vaak ook nog eens succesvol waren. **Smakelijk leesvoer** Door de verhalen over het dagelijks leven in de gevangenis krijgen we een goed beeld hoe het leven daar geweest moet zijn. Zowel voor de gevangenen als voor de bewakers. We zien hier en daar wat bekende namen zoals Cor van Hout, Aage M. en Pistolen Paultje. Die eerste had privileges en vrijheden waar de bewaking geen vat op kreeg. Bijna onvoorstelbaar om te lezen. De titels van de korte verhalen maken direct nieuwsgierig naar de rest. Wat te denken van ‘Met po, hup de kooi in’ of ‘Slikkers en zuigers in de bajes.’ Van den Brink laat de vertellers hun eigen verhaal doen zonder daar al te veel aan te sleutelen. Uiteraard heeft hij ook zijn eigen herinneringen. Al met al leveren al die verhalen uitermate smakelijk leesvoer op en ze zijn hier en daar ook nog eens voorzien van kleine foto’s. De cover geeft helaas geen goede indruk van het boek waarvan de inhoud veel interessanter is dan de schets doet vermoeden. — Voor het eerst gepubliceerd op _Boekenkrant.com_ https://boekenkrant.com/recensie/maatschappij-uit-de-bajes-veenhuizen/