Osmanlıda dolma, özellikle de kabak dolmasının çok ünlü olması ve yabancı yemek kitaplarına geçmesi, çok ilginç bir olaya neden olmuştur. Dönemde yabancılar, Dolmabahçe Sarayına adının, oranın eskiden kabak yetiştirilen bir bahçe olması sebebiyle verildiğini öne sürmüşlerdir.

O öğretmenin adı da açıklanmalı ki insanlar aldıkları sorumlulukları yerine getirirken daha dikkatli davransınlar

İçtiğimiz (İçkimiz) konyak Mezemiz kaymak Sen kimin yarisin yavrum Her anın oynak Aah! Yer yanın oynak Türk yemek kültürü denemeyi, yeni lezzetler ve eşlikçiler bulmayı sever de, bunların bazıları gerçekten fantastik. Kimin nereden aklına geldi kaymağı konyak mezesi yapmak

"Osmanlı mutbağının en parlak çağına fütuhat (fetihler) devrinden sonraki mirasyedilik sırasında ulaştığına hükmedebiliriz." Refik Halid Karay - Mutfak zevkinin son günleri

Aslında o kadar çok şey söylüyor ki. Bir dönemin anlayışını açıklayacak bu kadar net bir örnek daha bulmak çok zor.

Ne İlyada ne Odisseia'da ne de Homeros'un başka bir eserinde haşlama etten söz edilmemektedir. Kızartma etten hep bahsedilir ama hiç bir menüde haşlama et bulunmaz

Türkiye'den o kadar altın çıkartılıyor, ormanlarımız, yeraltı sularımız, göllerimiz bu sebepten zehirleniyor ve .....

27 Temmuz 1675'te, Edirne Sarayında, İngiliz elçi Lord John Finch onuruna verilen ziyafette elçinin "balla tatlandırılmış börek" diye tanımladığı bir yemek sunulur. Acaba neydi bu?

Bir belgesel senaryosu yazarken, ne istediği bilmeyen yapımcıdan hayıflandığımda, rahmetli anneannem "Sen de deli güllabiciliği yapma" demişti. İşim başımdan aşkın olduğundan anlamını sormamıştım. Meğerse ruh hastalarına bakan hastane görevlilerine güllabici (gülsucu) denirmiş(1)

Bazen böyle bir şeye rastlıyorum, allak bullak oluyorum, muhakeme yeteneğimi kaybedip binlerce gri hücreme veda ediyorum. Avusturya menşeli tarihi Taşköprü organik İsveç iksiri

Adetin orijini ise 1500'lere uzanıyor ve 30 yaşında hala bekarsan, karabiber dökülüyormuş. Zaman içinde herhalde daha zararsız olduğu için tarçına geçilmiş. Baharat ticaretiyle uğraşan ve iş sebebiyle hiç bir zaman yerleşemeyen erkekler sebebiyle çıktığı söylenmekte (2)

Baharat bir çok şeyle eşleşbilir. Cinsellikle eşleştirmeler tarih boyunca yapılmıştır ama evlilikle ilk birleştirenler Danimarkalılarmış. Danimarka'da 25 yaşına gelip de hala bekar olanı arkadaşları doğum gününde sokağa sürükleyip üzerine tarçın döküyorlarmış (1)

Bir zamanlar Türkiye’deki çam fıstığı üretimin %80’ini, dünyadaki üretimin %10’unu karşılayan Bergama Kozak Yaylasındaki verimin 10’da 1’e düşmesinin araştırılması ve bir araştırma enstitüsü kurulması için TBMM Başkanlığına sunulan kanun teklifi 14-2-2023 tarihinde reddedildi

Yolda yürürken bir baklavacı gördünüz. Uzun zamandır da yememişsiniz. Keyfiniz geldi. Oturdunuz. Tam ısmarlayacaksınız, şeytan aklınıza bir soru taktı: Baklavanın ölçüsü tane midir yoksa gram mı?

Vazgeçmeyen, pes etmeyen, hep umut aşılayan bir doğayla "Günaydın"

"Bitkilerin Gizli Yaşamı"nı okurken hayli ilginç bilgilere rastlamıştım. Örneğin tek bir çavdar üzerinde yapılan çalışmada toplam uzunluğu 600 kilometreyi bulan 13 milyon kökçüğün olduğu saptanmış.

Bilinen ilk Türkçe yemek kitabı Kitabü't Tabih'i yazarı, dönemin önemli tıp adamı Şirvani'nin Çelebi Mehmet'e sunduğu tıp kitabı Sultaniyye'deki 14 bölümden biri yiyecekler biri su çeşitleri biri yemeklerin tabiatı hakkındadır.

Yok, hiç zahmet etmeyin, zaten ben oturmayacaktım

Hindistan cevizinin içindeki ete "kopra" denirmiş ve bu et, %70 civarında yağ içerirmiş. Bahriye sabunu, kopranın "kokoz" denilen yağından yapılırmış. Bu sabun, deniz suyuyla kolayca köpürdüğü için denizciler bahriye sabununu kullanırlarmış.

İzmirliler içinde babadan, dededen duyan varsa, onaylasın. Sennur Sezer'in yazdığına göre eskiden boyoz fırınları hamur piştikten sonra söndürülen fırına yumurtaları koyarlarmış. Yumurtalar ertesi sabaha kadar ağır ağır piştiklerinde çok daha lezzetli olurlarmış

Endüstriyel şekerden önce Türk mutfağının ayrılmaz parçalarından biri de pekmezdi. Pekmez kelimesi Divan-i Lugati't-Türk'te de yer alıyor ve Oğuz Türkçesinde kullanılan "Bekmes" kelimesinden geliyor. Anlamı "koyultulmuş üzüm şurubu".

Dernshwam'ın seyahatnamesine göre 16. yüzyılda Osmanlı imp. iyi bir tavuk 6 akçeydi. 1 koyun 22-24 akçe, 1 okka bal 4,5 akçe, 1 okka şeker 17 akçe, 1 okka karabiber 45 akçe, 1 kile pirinç 10-12 akçe, 2 somun ekmek 1 akçe, 4-5 okka kuru soğan 1 akçe, 1 at yükü odun ise 7 akçe idi.

Ken Parker'i de kaybettik. Seyretmemiş olanlara, tavsiye edeceğim bir filmiyle veda ediyorum

Eskilerin ciğercilerde de kıyma makinesi bulunurmuş. Özellikle dana yüreğinden kıyma çekmek için. Bazı damak düşkünleri, en lezzetli köftenin baş etinden yapıldığını söyler. Bir zamanlar adetmiş, köfte için baş eti çekilirken, içine bir tane de göz atılırmış

Şeker, draje ve çikolataya parlaklık vermek için kullanılan şellak (E904) "Keria Lacca" böceğinin dişisinin salgısıdır. Sağlığa etkileri yeterince net olarak bilinmiyor ve mum içeren şellakın nenotoksisite (DNA hasarı) testleri genellikle olumsuz sonuç vermiş.

1715 Bayram Merasiminde yapılan çanak yağmasında yeniçeriler, çadırcılar ve diğer zanaatkarların arasına başkaları da karışmış. Sadece yağma için ayrılan yemeğin değil 56 bakır sahanın da ortadan kaybolması olay yaratmış, çünkü sahanların kırk tanesi, yerel esnaftan kiralanmış

Cevdet Bey ve Oğulları’nda, 1938’de geçen diyalogda, Süleyman Ayçelik, Refik’e (çayı için) “Kaç şeker istersiniz?” diyor. O tarihte TR’de küp şeker var mıydı diye araştırdım: Varmış! İşte 26.09.1931 tarihli Milliyet’ten Alpullu Şeker Fabrikası’nda küp şeker üretimine dair kupür:

Sen onu tanıtmakta, korumakta ne kadar beceriksiz olursan ol, mutfağın kendini tanıtmış, kabul ettirmiş.

Bir zamanlar "börek yağı" diye bir kavram vardı. Selim İleri börek yağını tanımlıyor: "Kıkırdağıyla, bilmemnesiyle makineden geçirilip eritilerek kızarmadan alınıp süzülecek 1 kilo sığır ya da koyun yağı, 3-4 kepçe böbrek yağı ve 3-4 kepçe Urfa yağı"

Müzikal bir MSG mümkün mü? Lezzet, bir duyular armonisi. Ses, şu ana kadar lezzete en az etkisi olan duyulardandı. Bristol Üniversitesinden Dr. Natalie Hyacinth çikolatanın lezzetin artırdığını iddia ettiği bir parça hazırlamış. nypost.com/2025/08/27/l... www.youtube.com/watch?v=kIeD...

Hulki Aktunç'un "Argo Sözlüğü"ne bakarken rastlamıştım; "Ortanın sağı" şekerli kahve demekmiş, "Ortanın solu" ise sade ya da az şekerli

Cinayet, ölümlerin sebebinin %0,8'ini oluşturur. Beslenmeyle ilgili hastalıklar ise %60'ın üzerindedir ama kimse bundan bahsetmez. Jamie Oliver

Mesele şu ki, artık görevini yapan herkese teşekkürü bir borç bilir hale geldik

Mahmud Nedim bin Tosun 1900 yılında yazdığı "Aşçıbaşı"nda şöyle bir not düşmüştür; Havuca bazı mevaki'de "pürçüklü" de diyorlar. Hele Harput vilayetince pürçüklü dedikleri ve "havuç" desen bir acaib gelerek "acaba ne diyor" gibi benimsedikleri çoktur

Artık iyi bir yalancı dolma, etlisinden daha pahalıya mal oluyor. ("Yalancı dolma". Türk halkının et sevgisini bu kadar net gösteren başka bir örnek bilmiyorum)

"Beykoz kalkanı" yalanmış. Sıtkı Üner'in söylediğine göre balıkçılar Karadeniz'de yakalandığını bildikleri halde kalkanı böyle satarmış. Bu isimle anılmasının sebebi de Beykozlu balıkçıların boğaz girişinde avladıktan sonra köylerinde satmaları ya da balıkhaneye vermeleriymiş

Eskiden yemeklere altın yaldız koyma adeti yokmuş ama sağlık için değerli taşlar kullanılırmış. Padişah ve zenginler için değerli taşların toz haline getirilip eklenerek hazırlanan koyu kıvamlı ilaçlara "Cevahir macunu" denilirmiş

Almas havyarı lüksün en üst noktasıdır. Metal tadını bozabileceğinden sedef, kemik ya da altın kaşıkla, taze krema (crème fraîche) ile blini (küçük Rus pankeki) veya tuzsuz krakerlerle birlikte sunulur. Tadı balıksı değildir, adı ise Farsça "elmas"tan gelir. Sadece albino "huso huso"dan elde edilir

Havyarın kaynağı tarih öncesi bir canavarı andıran Mersin balığıdır. Mersin balığının garip görünüşü çeşitli efsanelere konu olmuştur. Çin nehirlerinde yaşayan bir türünün kendisini ejderhaya dönüştürebildiğine inanılıyordu.

Avrupa'da "Asalet ve seçkinliğin sembolü" olan av eti, 15. yüzyıla kadar Osmanlı sarayında da bolca tüketilirdi. Bununla birlikte bu kaleme muhasebe defterlerinde pek rastlanmaz. Sebebi, av hayvanlarının padişah ve saray avcıları tarafından yakalanmasıdır

Diospyros lotus. Sık sık, çok daha sonra Çin'den gelen Diospyros kaki ile karıştırılan meyve. Evliya Çelebi "Kafkas Hurması" adıyla bilinen bu meyvenin kurutularak uzak memleketler gönderildiğini yazmıştır. Bazı kaynaklara göre Homeros'un Odisseia'sında geçen lotus meyvesi budur.

Her ne kadar şimdilerde "tavuk döner" fakir yemeği olarak anılıyorsa da, 16.yy İstanbul'unda tavuğun fiyatı, koyun etinin kilosunun 3-4 katıydı. Koyun eti sübvanse edilirken, tavuk yemek bir zenginlik göstergesiyd

Meyan köklerinin suda kaynatılıp buharlaştırılarak yoğunlaştırılması ile elde edilen meyan balı, geleneksel meyan balı değildir Orta Asya Türk mutfağında meyan balı meyan köklerinin su ile değil, yoğurt suyu ile kaynatılmasıyla hazırlanır

Okkanın ağırlığı 1282 ya da 1283 gram ve 400 dirhem olarak düşünülse de, tarih boyunca zamana ve yerlere göre ağırlığı değişmiş. Örneğin P. G. İnciciyan XVIII. yüzyılın sonunda okkanın Van’da 460-470, Beyazıt ile Hoy’da 700 ve Basra’da 550 dirheme denk düştüğünü kaydetmiştir

Bazı şeyler vardır ki ne zaman icat edildiğini hiç merak etmeyiz. Mesela kıyma makinesi. Merak edeniniz oldu mu? Bulan Karl Friedrich Christian Ludwig Freiherr Drais von Sauerbronn. Velespit ve ilk klavyeli daktilonun da mucidi. 1851'de öldüğüne göre 19.yy ilk yarısı olmalı

Okyanus üzerindeki bir adada yaşayan adamla aynı değilsin. Suyun ayrı, balığın ayrı. Denemek, lezzetli bulmak bir keyif, belki tarz meselesi ama iş “onsuz yaşayamam”a geldiği zaman, biraz özentilik koktuğunu kabul etmek lazım.

Ünlü tatbilirlerimizden Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde, kendisi gibi bir tatbilir olan ve dev bir mutfak teşkilatıyla seyahat eden Defterdarzade Mehmet Paşa'yı överek, onun yemekleri için "bir vüzera sofrasında görmedim" der. (YZ muhteşem çiziyor da bir de dediğimi çizse :))

Osmanlı'da içki meclisine "Âlem-i Âb" da denirmiş. Refi' Cevad Ulunay bu konuyu şu cümlelerle belirtir; "Şark her kerameti, her zevki sudan bilir, sudan bekler. Hatta akşam, çilingir sofrasının başına geçip bir kaç kadeh parlatmağa da "âlem-i âb" derler."