«‘s Nachts hadden op straat voor het huis de eerste gele kastanjebladeren zich verspreid. Als kind keek Pēteris Vējagals altijd uit naar het vallen van de bladeren net als naar de eerste spreeuwen die overvlogen, de eerste sneeuw, midzomer en Kerstmis.» Uit ‘Het bed met de gouden poot’ van Skujiņš.

«Paulis: ‘Daar hebben we het nog wel over als we elkaar over 1000 jaar weerzien.’ Kleperis Junior: ‘Paulis toch, ik geloof geen woord van wat je zegt!’ Paulis: ‘Als je niet wilt, geloof je het niet. Naar leugens moet je aandachtig luisteren, daarachter schuilt de waarheid. Zo waar als ik hier sta!’»

« Er was de laatste tijd sowieso iets niet helemaal in orde met de aarde. In Afrika viel er sneeuw en op Alaska was het rond nieuwjaar zo warm, dat het rivierwater begon te stromen. Opnieuw naderden verschillende kometen de aarde, één kwam recht op de aarde af en week pas op het laatste moment af. »

«‘Hier hebben we als Britten de plicht om van Engeland te houden. We hebben hier al genoeg te stellen met de huichelachtige Zwarte Panters die overal hun status onderstrepen, foto’s van de koningin met modder bekogelen maar terug naar Sierra Leone of Zimbabwe gaan ze niet. En zullen ze nooit gaan.’»

«‘De strijd tegen het kwaad is zo oud, hardnekkig en eindeloos dat het mijn overtuiging versterkt dat deze strijd een speciale, blijvende betekenis heeft voor het menselijk bestaan. Misschien dat de opponenten goed en kwaad net zo’n twee-eenheid vormen als licht en donker, warmte en koude.’» Marta.

«De nachtelijke duisternis was onder de bomen op de begraafplaats nog dichter. Toen ze hun lantaarns aanstaken schrokken de kauwen op. Hun gekrijs verspreidde zich als golven door de lucht en werd door de stilte van de nacht vertienvoudigd, de hele hemel leek gevuld met vleugelgeflapper en gekrijs.»

«Marta voelde geen angst maar toch was ze nerveus. Ook Inita rommelde onrustig met haar schop. ‘Kijk de Melkweg! Mijn grootmoeder vertelde me vroeger dat die zo wit is door de zielen van de doden.’ ‘Voor de doden hoef je niet bang te zijn, sommige levenden zijn vreselijker dan een lijk,’ zei Marta.»

«Onder het dikke bladerdak van de oude bomen hing op de zonnige dagen een plechtige schemering, de paadjes waren netjes aangeharkt, de lucht was steeds zwaar en zoet als boven een broeibed of op zonnige plekken in het bos. In de lente zongen er nachtegalen en riepen de koekoeken.» Zigmunds Skujiņš.

«Nu hing Leontīne de glinsterende glazen versieringen net als vroeger in de kerstboom, stak ze kaarsen aan en in haar van tranen doortrokken gelukzaligheid kon ze niet stoppen met Indriķis’ cadeautjes te bekijken: de gladde mooie zakjes, de gekleurde plastic slippers, de glanzende ronde biscuitjes.»

« De jeugd ging na het afronden van de middelbare school massaal aan de zeevaartschool studeren en diegenen wier hoofden de permafrost verdroegen leden niet onder hun domheid: ‘Wat maakt het uit, we gaan vissen, we zullen meer verdienen dan ingenieurs en artsen.’ » Uit ‘Het bed met de gouden poot.’

«Pēteris liep langs de velden en keek niet, want zodra hij het land bekeek, kwamen gedachten bij hem op die geen nut hadden omdat hij instructies kreeg van de brigadeleider, de brigadeleider van de kolchozevoorzitter, de kolchozevoorzitter van het district, het district van Riga en Riga van Moskou.»

« …maar de voldoening en vreugde die het wonder van het zien opgroeien van hun kleinkind hun gaf, deden alle ontberingen vergeten. Bedenk dat ook in de fles waaruit de goochelaar net 27 zijden sjaals heeft getrokken, precies genoeg wijn zit om een champagneglas te vullen, niet meer en niet minder. »

« Pas na verloop van tijd besefte Ērika dat herinneringen aan een voorbije liefde als een mooi verlicht aquarium zijn; jouw wereld, de wereld achter het glas, is onverenigbaar met het leven in de rest van de ruimte. Nu pas begreep ze dat ze een gezin wilde, dat ze kinderen wilde. » Zigmunds Skujiņš

«Op het fornuis begon de fluitketel te sissen, monotoon en somber als een vlieg op een vliegenstrip. De pauze in het gesprek zoog als een moeras alles naar binnen. Atis had het idee dat het borrelende geluid daarvandaan kwam en hem steeds dieper en dieper liet zinken.» ‘Het bed met de gouden poot.’

«‘Van de wieg naar het graf, van de toog naar huis, het is maar een klein stukje!’ Als de gebeurtenissen zich in de huidige tijd hadden afgespeeld dan was er nóg een angst geweest die op Atis’ gemoed had gedrukt: de angst om in de problemen te komen doordat je stinkend naar wodka een auto bestuurt.»

«Zolang zich tussen ons en de dood nog de vorige generatie bevindt, zijn we er zeker van dat we nog niet aan de eindstreep staan. Als mijn moeder er niet meer is, zal de vleesmolen, die we het leven noemen, mij dichter naar de messen duwen.» Atis in gedachten in ‘Het bed met de gouden poot’ (1984).

«Antonia’s levenslust zakte in bij het vallen van de bladeren. In een droom had Augusts haar gevraagd voor te lezen wat ze zag als een uitnodiging van het hiernamaals. Ze werd niet gekweld door kwaaltjes, had geen pijn, hartslag was prima en haar temperatuur normaal. Toch was ze aan het wegkwijnen.»

«1948… Het is vroeg in de ochtend, de zon komt net als een roze gloed boven de horizon uit. De slaperige lege Mariastraat in Riga is door straatvegers blinkend schoongemaakt. De zangers van Zunte lopen met hun koorvlag voorop zo vederlicht door de straten dat ze de stenen bijna niet raken.» Skujiņš

«Marta schrok toen ze zichzelf in de spiegel zag. Winterse bleekheid stroomde als waterig zonlicht de kamer in. Op het erf ging een hond tekeer. In de keuken hing de zure geur van veevoer. Deze geur riep bij Marta herinneringen op aan haar kindertijd, aan de Vējagalsen die nu 7 zeeën ver weg leken.»

« De noodlottige nacht was helder, met een stralende maan en langgerekte schaduwen. De bladerloze bomen tekenden zich zwart af. Tijdens dit soort nachten bleef Marta in haar kindertijd soms wakker en wachtte ze op het erf van de Vējagalsen op de zwanen die vanaf zee over het huis zouden vliegen. »

«Marta had nog nooit zulke heftige trillingen gevoeld. Ook later aan het front, toen de oorlog al iets alledaags was geworden, kromp ze altijd ineen bij het trommelvliesverscheurende geluid waarmee de machinegeweren ratelden, de handgranaten explodeerden en de artilleriegranaten de grond openreten.»

«…Marta had oa herinneringen aan de schatkamer van de oud-Russische vorst, de kasteelachtige metrostations, de parachutesprong vanaf een toren, de tocht over een kunstmatig gecreëerde zee, de tent die op de Noordpool had gestaan en de optische illusie van een driedimensionaal beeld in een bioscoop.»

« Berta’s graf zag er in de ingezakte, lenteachtige sneeuw uit alsof het gisteren gegraven was. De dennennaalden waren groen gebleven, de kransen van bosbessenblad glinsterden wasachtig. Paulis stond met Viesturs bij het graf en huilde de tranen die hij bij de gemiste begrafenis niet had gehuild. »

« ‘Je moet nieuwsgierig zijn. Hoe kan het ook anders, het is de aard der dingen. […] Als vadertje God zich 6 dagen lang in het zweet heeft gewerkt om de wereld te scheppen, dan moet je die bol ook gaan bekijken. Uit beleefdheid en respect. Anders zou het een aantasting van zijn eer zijn.’ » Skujiņš

«Belzējs herinnerde zich dat Paulis hem eens had uitgelegd waar Carthago lag en de mogelijkheid had geopperd dat de Letten vanuit het oude Latium naar het Balticum waren gekomen; daar wees de kroon van onze ongetrouwde vrouwen in de vorm van een zaaimand op die alleen voorkwam bij de oude Etrusken.»

«De nacht is helder als het oog van een ram. Rond de glanzende, volle maan tekent zich een grijsgelige lichtkring af. De aangevroren sneeuw kraakt luid onder Vilis’ voeten. Het is voor Vilis de eerste keer dat hij een klus heeft op de begraafplaats en zijn hart gaat tekeer.» Zigmunds Skujiņš (1984)

« Het vaderland staat gelijk aan je jeugd. Daarom doet die zoete herinnering zo’n pijn, je jeugd draag je tot aan je dood met je mee. Je kunt je jeugd niet van je afschudden als een hagedissenstaart. Maar is het niet naïef om te hopen dat je naar je jeugd kunt terugkeren? Je jeugd is onbereikbaar. »

«Emanuela liep naar het raam en trok de jaloezieën omhoog. Op dat moment klonk het lawaai van versplinterd glas. Haar hand liet het koord los en de jaloezieën vielen weer naar beneden, terwijl de echo van een schot door de stilte golfde. Haar voorhoofd bloedde tussen haar dikke, zwarte wenkbrauwen.»

«‘Teken de verklaring dat u niets van Indrikis verlangt en u krijgt geld voor een koe. Dan hoeft het kind niet te lijden.’ ‘Ik protesteer!’ zei Indrikis. ‘Hou je mond en bemoei je er niet mee!’ Leontīne’s blik sprong als een vonk naar Indrikis. ‘Peut-être ce sera toi qui vas faire paître la vache?’»

« Elvīra’s schoonheid ontlook elk jaar meer. De lichte, helder bleke huid van haar gezicht leek net als een maansteen op mysterieuze wijze het nachtelijke sterrenlicht te verzamelen, om op zonnige dagen een schitterende, vrij koele glans uit te stralen. Elvīra’s ogen werden steeds groter. » Pag 215

« Witte bloemen weken wuivend opzij. Vello’s gewicht drukte Leontīne plat en brak haar open. Met beide armen omklemde ze Vello’s nek. En hoewel het voor haar nog steeds leek alsof ze onderdeel van de aardbodem werd, voelde ze hoe haar vingers wortel schoten in Vello’s rug. Ze leefde! » Pag 212

« Op de krakende notenbalen en ritselende zakken met laurier in de opslagruimte naast de winkel, besefte Leontīne maar één ding. Ze werd in deze zalige spoed platgedrukt. Pas daarna had ze door dat het zware en en rusteloze lichaam dat haar als een agressieve octopus omklemde door- en doornat was. »

«‘Je was eenzaam, zelfs als je omringd was door mensen. Je bouwde een huis dat geen van je kinderen nodig had. God die in de hemel zijt, luistert, U heeft weinig geluk gegeven aan diegene die zijn laatste uur moest doorbrengen in eenzaamheid, al was het dan in een bed met een gouden poot!’» pag 140

« ‘Weet je wat ik zou willen? Yokohama, Alabama! Ik wil comfortabel sterven. Dat is een onderscheiding die God niet aan iedereen toekent. Te lang leven is geen groot geluk. Want de mens leeft op hoop en de tijd neemt de oude hoop als oud geld uit de roulatie. Het einde van je hoop moeten zien…’ »

«De begraafplaats die in ‘t hart van de kinderen had geblazen door zijn zware geuren, door zijn zwarte vegetatie, de hevige verlangens, zijn onkruidbed met plezier spreidend, zonder de mogelijkheid om hen in elkaars armen te werpen, droomde op dit uur ervan om ‘t warme bloed van Silvère te drinken.»

«Het gebied strekte zich uit, verlaten onder de gele hemel. De helderheid van de koperkleurige wolken bleef hangen in troebele reflecties. Nooit had het kale veld, de plek waar de balken sliepen als verstijfd door de kou, de melancholie gehad van een zo trage, zo een diepbedroefde schemering.» Zola

« Aan het plafond werd de lichtplek ronder als een doodsbang oog, lange tijd geopend en gefixeerd op de sluimer van deze bleke burgers, die misdaad zweetten in de lakens en die droomden dat er een regen van bloed in hun kamer viel waarvan de grote druppels op de tegels in stukken goud veranderden. »

« In de vallei van de Viorne, in deze immense diepte die zich uitstrekte tussen de keten van de Garrigues en de bergen van de Seille, stroomde het schijnsel van de bleke maan als een rivier van bleek licht. De bosjes bomen en de donkere rotsen maakten van plaats tot plaats eilandjes en landtongen. »

«Pierre Rougon eindigde zijn verhaal met deze heldhaftige zin die in Plassans beroemd werd: ‘Het schot gaat, ik hoor de kogel langs mijn oor fluiten en paf! De kogel breekt de spiegel van de burgemeester.’ Het was een hele consternatie. Zo een prachtige spiegel! Ongelooflijk, echt waar!» Émile Zola

«‘Ach! Vrienden, als u zou weten! Ik probeerde naar bed te gaan. Maar ze maakten een lawaai! Dus wierp ik me in deze stoel. Ik zag alles. Verschrikkelijke figuren, een groep ontsnapte gevangenen. Toen kwamen ze weer, sleepten Sicardot, Garçonnet, al deze heren en schreeuwden kreten van kannibalen.’»

« Silvère plaatste heftig zijn lippen op de stijgende ronding van haar borsten. Hij blies in één kus al zijn vuur, al zijn leven in haar, alsof hij haar uit de dood wilde laten opstaan. Maar Miette werd koud onder zijn strelingen. Hij voelde haar inerte lichaam zich overgeven in zijn armen. » Zola.

«Hun idylle doorkruiste de ijzige regens van december en de brandende prikkelingen van juli zonder weg te glijden in de schaamte van gewone liefdes. Hun liefde behield de prachtige charme van ‘t Griekse verhaal, de vurige zuiverheid, al de naïeve stamelingen van het vlees dat verlangt en niet weet.»

«Silvère hield van Miette, omdat niemand van haar hield, omdat ze het ruwe bestaan van een paria leefde. Als hij haar zag lachen, was hij diep ontroerd door de vreugde die hij haar gaf. En het kind was net zo mensenschuw als hij. Ze vonden elkaar in de haat naar de roddelaarsters van de buitenwijk.»

«Als Silvère een romantisch verhaal las trouwde hij aan het eind met Miette of stierf met haar. Als hij daarentegen een politiek pamflet las, een of ander ernstig proefschrift over de sociale economie, zag hij nog steeds kans haar te plaatsen in de saaie dingen die hij vaak niet eens kon begrijpen.»

« Miette dacht aan haar vader met teder medelijden. Ze gaf zichzelf niet meer zo vaak over aan dagdromen van meedogenloze wraak. Haar ontluikende liefde was als een frisse dageraad waarin haar slechte koortsen verdwenen. En tegelijkertijd kwam er een sluwheid van een verliefd meisje in haar. » Zola

«Een schittering kwam achter hun gesloten ogen voorbij en verwarde geluiden rezen naar hun brein. Deze toestand van pijnlijk welzijn leek hun eindeloos. En toen was het in een soort droom dat hun lippen elkaar ontmoetten. Hun kus was lang en gretig. Het leek hun alsof ze elkaar nooit gekust hadden.»

« Silvère las Rousseau. Dit lezen hield hem wakker tot de ochtend. In de droom van universeel geluk, die dierbaar is bij de ongelukkigen, klonken de woorden van vrijheid, gelijkheid en broederschap hem in de oren als dat sonore en heilige geluid van klokken waardoor gelovigen op hun knieën vallen. »

« De Rougons maakten een vreemde crisis door van ijdelheid en onvervuld verlangen. Hun weinige goede gevoelens werden bitter. Ze beschouwden zichzelf als slachtoffers van de tegenspoed en werden zonder enige berusting bitterder en nog meer vastberaden om niet te sterven voordat ze bevredigd waren. »

« Félicité was een kleine donkere vrouw, zoals we ze in de Provence zien. Ze was als een van die bruine krekels, droog, schril, die plotseling vliegen en met hun kop tegen de amandelbomen slaan. Mager, met een platte borst, puntige schouders en een gezicht als een vossenkopje, zonderling gegroefd. »

«Al snel arriveerde het moment waar Pierre op zat te wachten. Het huis Puech & Lacamp kreunde doodsreutels. Hij onderhandelde toen met behoedzame handigheid over zijn huwelijk. Hij werd verwelkomd, zo niet als redder, dan toch op zijn minst als een noodzakelijke en aanvaardbare uitweg.» Émile Zola.